budget meaning in marathi – budget definition in marathi बजेट अर्थ आणि माहिती, बजेट म्हणजे काय? आज आपण या लेखामध्ये बजेट म्हणजेच अर्थसंकल्प म्हणजे काय आणि ते कशा प्रकारे कार्य करते आणि ते अनेक उद्योगांना कसे उपयुक्त ठरते आणि त्याचे प्रकार कोणकोणते आहेत ते पाहणार आहोत. बजेट हे भविष्यातील योजना आणि उद्दिष्टांवर आधारित अंदाजे उत्पन्न आणि खर्चाचे औपचारिक विधान आहे म्हणजेच बजेट हा एक दस्तऐवज आहे जो व्यवस्थापन त्यांच्या व्यवसायाच्या उद्दिष्टांवर आधारित आगामी कालावधीसाठी महसूल आणि खर्चाचा अंदाज लावण्यासाठी तयार करतो. बजेट हे संस्थेच्या मान्य केलेल्या उद्दिष्टांशी संवाद साधण्याच्या विशिष्ट पद्धतीसाठी व्यवस्थापनाच्या योजनांचे औपचारिक विधान आहे.
कंपन्या किंवा उद्योग हे सहसा त्यांच्या महसुलाच्या खर्चावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि त्यांचे नियंत्रण करण्यासाठी बजेट प्रस्तावित करतात, बजेट तयार करण्यात अयशस्वी झाल्यामुळे रोख प्रवाहाच्या महत्त्वपूर्ण समस्या किंवा कंपनीसाठी आपत्ती देखील उद्भवू शकते. एकदा बजेट स्वीकारल्यानंतर कामगिरीसाठी मजबूत साधनांमध्ये महत्त्वाचा ठरतो म्हणून आबजेटिंगची भूमिका नियंत्रण उपकरण म्हणून मानली पाहिजे.
बजेट म्हणजे काय – Budget Meaning in Marathi
बजेट म्हणजे काय ? – budget definition in marathi
बजेट हे भविष्यातील योजना आणि उद्दिष्टांवर आधारित अंदाजे उत्पन्न आणि खर्चाचे औपचारिक विधान आहे म्हणजेच बजेट हा एक दस्तऐवज आहे जो व्यवस्थापन त्यांच्या व्यवसायाच्या उद्दिष्टांवर आधारित आगामी कालावधीसाठी महसूल आणि खर्चाचा अंदाज लावण्यासाठी तयार करतो.
बजेटची वैशिष्ठ्ये – features of budget
खाली आपण बजेट विषयी काही वैशिष्ठ्ये पाहणार आहोत.
- बजेट हे नियोजित उत्पन्न दर्शविते.
- बजेट हे भविष्यातील योजना आणि उद्दिष्टांवर आधारित अंदाजे उत्पन्न आणि खर्चाचे औपचारिक विधान आहे
- ही काही उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी आर्थिक दृष्टीने व्यक्त केलेली योजना आहे.
- हे संभाव्य खर्च दाखवते.
- हे या कालावधीत रोजगारासाठी लागणारे भांडवल दर्शवते.
- ते एका निश्चित वेळेपूर्वी तयार केले जाते आणि मंजूर केले जाते.
अर्थसंकल्पाचे वर्गीकरण
- वेळेवर आधारित.
- स्थितीवर आधारित.
- कार्यात्मक आधारित.
- लवचिकतेवर आधारित.
वेळेवर आधारित
वेळेच्या घटकावर आधारित बजेटचे दोन प्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले जाऊ शकते;
- दीर्घकालीन बजेट
- अल्पकालीन बजेट.
दीर्घकालीन बजेट
दीर्घकालीन बजेट हा बजेट ५ ते १० वर्षांच्या कालावधीसाठी संस्थेच्या नियोजन कार्याशी संबंधित आहे. अप्रत्याशित घटकांमुळे दीर्घकालीन बजेटवर विपरित परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, नियंत्रणाच्या दृष्टिकोनातून, दीर्घकालीन अर्थसंकल्पाला अल्प-मुदतीच्या अर्थसंकल्पाने पूरक केले पाहिजे.
अल्पकालीन बजेट
हा बजेट साधारणपणे एका वर्षासाठी काढला जातो. कधीकधी बजेट कमी कालावधीसाठी तयार केले जाऊ शकते (जसे मासिक बजेट, त्रैमासिक बजेट इ.). अल्पकालीन अंदाजपत्रक तपशीलवार तयार केले जाते आणि हे बजेट दैनंदिन कामकाजावर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात.
स्थितीवर आधारित
प्रचलित परिस्थितीच्या आधारावर, बजेटचे २ प्रकारांमध्ये वर्गीकरण केले जाऊ शकते
- मूलभूत बजेट
- चालू बजेट
मूळ बजेट
दीर्घ कालावधीसाठी अपरिवर्तित म्हणून वापरण्यासाठी स्थापित केलेल्या बजेटला मूलभूत बजेट म्हणतात. या बजेटमध्ये बाह्य वातावरणातून होणारे बदल विचारात घेतले जात नाहीत जे व्यवस्थापनाच्या नियंत्रणाबाहेर आहेत.
चालू बजेट
अल्प कालावधीसाठी वापरण्यासाठी स्थापित केलेले आणि सध्याच्या परिस्थितीशी संबंधित असलेल्या बजेटला चालू बजेट म्हणतात. हे बजेट व्यवसायात प्रचलित असलेल्या सद्य परिस्थितीनुसार समायोजित केले आहे.
कार्यात्मक बजेट
कार्यात्मक अंदाजपत्रक व्यवसायाच्या कार्यांशी संबंधित आहे जसे की उत्पादन विक्री इ. दुसऱ्या शब्दांत, कार्यात्मक अंदाजपत्रक व्यवसायात केलेल्या विविध कार्यांच्या संदर्भात तयार केले जातात.
- उत्पादन बजेट
- कामगार बजेट
- विक्री बजेट
- रोख बजेट
उत्पादन बजेट
विक्री बजेटनंतर उत्पादनाचे बजेट तयार केले जाते. उत्पादन बजेटमध्ये विक्रीच्या गरजा पूर्ण करण्यासाठी आणि इच्छित समाप्ती यादी प्रदान करण्यासाठी उत्पादन केलेल्या युनिट्सची संख्या सूचीबद्ध केली जाते.
विक्री बजेट
विक्री बजेट हा मास्टर बजेट तयार करण्याचा प्रारंभिक बिंदू आहे. विक्रीचे बजेट हे बजेट युनिट विक्रीला विक्री किमतीने गुणाकारून तयार केले जाते. विक्री बजेटनंतर अपेक्षित रोख संकलनाचे वेळापत्रक तयार केले जाते
लवचिक बजेट
लवचिक बजेट हे एक बजेट आहे जे प्राप्त केलेल्या क्रियाकलापांच्या पातळीनुसार बदलण्यासाठी तयार केलेले आहे. हे बजेट आउटपुटमधील चढउतारांबद्दल निश्चित आणि परिवर्तनीय खर्चांमधील वर्तनातील फरक ओळखते. हे बजेट खर्चावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी एक उपयुक्त साधन म्हणून काम करते. हे निश्चित बजेटपेक्षा अधिक वास्तववादी, व्यावहारिक आणि उपयुक्त आहे.
बजेट विषयी महत्वाची माहिती – budget information in marathi
बजेट हे कोणत्याही कंपनी साठी खूप महत्वाचे असते आणि हे बजेट कोणत्याही कंपनीला त्यांच्या उत्पन्न आणि खर्चावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी मदत करते. खाली आपण बजेट विषयी काही महत्वाची माहिती पाहणार आहोत.
- बजेट हे भविष्यातील योजना आणि उद्दिष्टांवर आधारित अंदाजे उत्पन्न आणि खर्चाचे औपचारिक विधान आहे म्हणजेच बजेट हा एक दस्तऐवज आहे जो व्यवस्थापन त्यांच्या व्यवसायाच्या उद्दिष्टांवर आधारित आगामी कालावधीसाठी महसूल आणि खर्चाचा अंदाज लावण्यासाठी तयार करतो.
- बजेट हे संस्थेच्या मान्य केलेल्या उद्दिष्टांशी संवाद साधण्याच्या विशिष्ट पद्धतीसाठी व्यवस्थापनाच्या योजनांचे औपचारिक विधान आहे.
- कंपन्या किंवा उद्योग हे सहसा त्यांच्या महसुलाच्या खर्चावर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आणि त्यांचे नियंत्रण करण्यासाठी बजेट प्रस्तावित करतात.
- दीर्घ कालावधीसाठी अपरिवर्तित म्हणून वापरण्यासाठी स्थापित केलेल्या बजेटला मूलभूत बजेट म्हणतात.
- बजेटचे मुख्य चार प्रकार आहेत आणि ते म्हणजे वेळेवर आधारित, स्थितीवर आधारित, कार्यात्मक आधारित आणि लवचिकतेवर आधारित.
- बजेट तयार करण्यात अयशस्वी झाल्यामुळे रोख प्रवाहाच्या महत्त्वपूर्ण समस्या किंवा कंपनीसाठी आपत्ती देखील उद्भवू शकते.
- दीर्घकालीन बजेट हा बजेट ५ ते १० वर्षांच्या कालावधीसाठी संस्थेच्या नियोजन कार्याशी संबंधित आहे. अप्रत्याशित घटकांमुळे दीर्घकालीन बजेटवर विपरित परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे, नियंत्रणाच्या दृष्टिकोनातून, दीर्घकालीन अर्थसंकल्पाला अल्प-मुदतीच्या अर्थसंकल्पाने पूरक केले पाहिजे.
- बजेट ही काही उद्दिष्टे साध्य करण्यासाठी आर्थिक दृष्टीने व्यक्त केलेली योजना आहे.
- बजेट हे संभाव्य खर्च दाखवते तसेच हे या कालावधीत रोजगारासाठी लागणारे भांडवल दर्शवते अश्या अनेक गोष्टीचा अडावा बजेट मुळे घेता येतो
आम्ही दिलेल्या budget meaning in marathi माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू.
मित्रानो तुमच्याकडे जर बजेट म्हणजे काय माहिती मराठी बद्दल अधिक माहिती असेल तर आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कळवा आम्ही ते या budget definition in marathi या article मध्ये update करू, मित्रांनो हि budget information in Marathi माहिती जर तुम्हाला आवडली असेल तर तुमच्या मित्र मंडळींमध्ये Share करायला विसरू नका धन्यवाद अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट
