फुलपाखरा विषयी माहिती Butterfly Information in Marathi

Butterfly Information in Marathi – Fulpakhru – Butterflies in Marathi फुलपाखरू विषयी माहिती फुलपाखरे कोणाला आवडत नाहीत, आपल्या सर्वांना फुलपांखरू आवडते आणि ज्यावेळी हे फुलपांखरू सौंदर्य फुलावर बसल्यावर आणखीनच उजळून येते. फुलपांखरू वेगवेगळ्या रंगाचे असतात आणि हे वेगवेगळे रंग आणि त्यांची सुंदरता लोकांना मोहनी घालणारी असते म्हणजेच फुलपाखरू पाहून मन प्रसन्न होते. फुलपाखरू आपले आयुष्य फुलांच्या आसपास घालवते आणि त्यांचे पराग चोखून स्वतःला खाऊ घालते. असे म्हंटले जाते फुलपाखराचा उगम मूळ फुलांनी झाला आहे. त्यांचे मूळ आजपासून १०० दशलक्ष वर्षांपूर्वी असल्याचे मानले जाते म्हणजेच माणसाच्या उत्पत्तीपूर्वीही फुलपाखरू अस्तित्वात होते.

फुलपाखरे लेपिडोप्टेरा ऑर्डरमधील मॅक्रोलेपिडोप्टेरन क्लेड रोपालोसेरा मधील कीटक आहेत ज्यामध्ये पतंग देखील समाविष्ट आहेत. फुलपाखरे एक कीटक आहेत. जे २ दिवसांपासून ते ११ महिन्यांपर्यंत कुठेही जगू शकतात. ते मेटामोर्फोसिस नावाच्या चार चरण प्रक्रियेतून जन्म घेतात त्यामध्ये अंड्यापासून सुरवंट आणि मग क्रायसॅलिस ते फुलपांखरू अशी फुलपांखराच्या जन्माची प्रक्रिया असते.

शास्त्रज्ञांच्या अंदाजानुसार जगभरात फुलपाखरांच्या २८००० प्रजाती आहेत. बहुतेक फुलपाखरे उष्णकटिबंधीय पावसाच्या जंगलात आढळतात, परंतु ते जगातील सर्व हवामान आणि उंचीवर राहू शकतात.

फुलपाखरू माहिती मराठी – Butterfly Information in Marathi

फुलपांखराचे जीवन चक्र – lifecycle of butterfly 

फुलपाखरू आणि पतंग मेटामोर्फोसिस नावाच्या प्रक्रियेद्वारे विकसित होतात. फुलपाखरे आणि पतंगांच्या कायापालनात चार अवस्था असतात: अंडी, अळ्या, प्युपा आणि प्रौढ.

• अंडी

प्रौढ मादी फुलपाखरू वनस्पतींवर अंडी घालते हि फुलपाखराची अंडी खूप लहान असू शकतात. ही झाडे नंतर उबवलेल्या सुरवंटांचे अन्न बनतील. अंडी वसंत ऋतु, उन्हाळा किंवा शरद ऋतू पासून घालता येतात हे फुलपाखराच्या प्रजातींवर अवलंबून असते. मादी एकाच वेळी बरीच अंडी घालतात जेणेकरून त्यापैकी किमान काही जिवंत राहतील.

• सुरवंट (आहार देण्याची अवस्था)

पुढील टप्पा म्हणजे लार्वा. कीटक फुलपाखरू किंवा पतंग असल्यास याला सुरवंट असेही म्हणतात. सुरवंटचे काम आपल्याला लागणार पुरेसा आहार खाणे. यावेळी खाल्लेले अन्न साठवले जाते आणि नंतर प्रौढ म्हणून वापरले जाते.

या अवस्थेत सुरवंट त्यांच्या आकाराच्या १०० पट वाढू शकतात. उदाहरणार्थ, मोनार्क फुलपाखराचे अंडे हे पिनहेडच्या आकाराचे असते आणि या लहान अंड्यातून बाहेर येणारी सुरवंट जास्त मोठी नसते. परंतु ते कित्येक आठवड्यांत २ इंच लांब होऊ शकते.

• प्युपा (संक्रमण अवस्था)

जेव्हा सुरवंट पूर्ण वाढतो आणि खाणे बंद करतो, तेव्हा तो प्युपा बनतो. फुलपाखरांच्या प्युपाला क्रिसालिस असेही म्हणतात. हे त्यांच्या प्रजातींवर अवलंबून असते, प्यूपा एका फांदीखाली निलंबित केले जाऊ शकते, पानांमध्ये लपलेले किंवा भूमिगत दफन केले जाऊ शकते. अनेक पतंगांचे प्युपा रेशमाच्या कोकूनमध्ये संरक्षित असते.

हा टप्पा काही आठवडे, महिना किंवा त्याहून अधिक काळ टिकू शकतो. काही प्रजातींमध्ये पोपल अवस्था असते जी दोन वर्षापर्यंत टिकते. आपण जर ते प्युपा वरून बघितले तर असे दिसते की काहीही चालू नाही परंतु आत मोठे बदल होत असतात.

अळ्यामध्ये असलेल्या विशेष पेशी आता वेगाने वाढत असतो म्हणजेच सुरवंटाचे रुपांतर पाय, पंख, डोळे आणि प्रौढ फुलपाखराचे इतर भाग बनत असतात. या वाढत्या प्रौढ पेशींसाठी अनेक मूळ लार्वा पेशी ऊर्जा प्रदान करतात.

• प्रौढ (पुनरुत्पादक अवस्था)

या प्रक्रियेमध्ये सुरवंटाचे रुपांतर फुलपाखरामध्ये झालेले असते. प्रौढ मादी आपल्या अंड्यांसाठी योग्य वनस्पती शोधण्यासाठी एका ठिकाणाहून सहजपणे उडू शकते. बहुतेक प्रौढ फुलपाखरे फक्त एक किंवा दोन आठवडे जगतात, परंतु काही प्रजाती हिवाळ्यात हायबरनेट करतात आणि कित्येक महिने जगू शकतात.

• नक्की वाचा: मुंगी बद्दल माहिती 

फुलपाखराचे भाग – parts of butterfly

• डोके – head 

फुलपाखराचे डोके जेथे डोळे, अँटेना आणि प्रोबोस्किस (उच्चारित प्रोह-बॉस-इज) असतात. फुलपाखराचे डोके अत्यंत महत्वाच्या अवयवांनी भरलेले असते जे फुलपाखराला त्याच्या सभोवताल काय आहे हे जाणवू देते आणि खाऊ देते. पुढे, फुलपाखराच्या डोक्याच्या वरच्या बाजूला दोन अँटेना जोडलेले आहेत आणि हे फुलपाखराला वास आणि संतुलन प्रदान करून मदत करतात. फुलपाखरांना नाक नसतात आणि त्यांना जबडाही नसतो.

• चार पंख – four wings 

जरी पहिल्या दृष्टीक्षेपात असे दिसते की फुलपाखरांना फक्त दोन पंख आहेत, जर आपण जवळून पाहिले तर हे स्पष्ट होते की शरीराच्या प्रत्येक बाजूला एक अग्रगामी आणि मागील बाजू आहे. पंख रंगीत तराजूने झाकलेले आहेत, जे मुळात लहान सपाट केस आहेत जे पंखांना रंग देतात.

• सहा पाय – six legs 

हे वक्षस्थळाच्या खालच्या बाजूला जोडलेले आहेत. प्रत्येक खंडित पायात ५ विभाग असतात प जे ३ आपल्याला सहज दिसतात ते आहेत फीमर, टिबिया आणि टार्सस. फीमरला मांडी, टिबियाला शिन आणि टार्ससला पाय म्हणतात. फुलपाखराचे पाय आपल्या स्वतःसारखेच कार्य करतात, ज्यामुळे त्यांना चढण्यास आणि चालण्यास मदत होते.

तुम्हाला माहित आहे का कि फुलपाखराचा पायही त्याला चवीला मदत करतो कारण प्रत्येक टार्ससवरील विशेष सेन्सर ते चालत असलेल्या पृष्ठभागावरुन रसायने उचलतात, ज्यामुळे फुलपाखराला चवदार द्रव समजण्यास किंवा त्यांच्या सुरवंटांसाठी यजमान वनस्पती ओळखण्यास मदत होते.

• पुनरुत्पादक ऑर्गन

पुनरुत्पादनात सामील असलेले सर्व महत्वाचे नर आणि मादी अवयव ओटीपोटात आढळतात, जे टोकाकडे आहेत. ओटीपोट देखील आहे जिथे अंडी विकसित होतात आणि मादी फुलपाखरू त्यांना घालते तोपर्यंत राहते.

• डायजेस्टिव्ह ट्रॅक्ट

फुलपाखराचे बहुतेक पाचन तंत्र उदरच्या आत असते. इथेच फुलपाखरू पदार्थ आणि आहारावर प्रक्रिया करतात.

• स्पिरॅकल्स

ओटीपोटाच्या बाजूने आढळलेली ही लहान छिद्रे आहेत जी फुलपाखराच्या श्वसन प्रणालीमध्ये श्वासनलिकेच्या नलिकांमध्ये हवाई प्रवास करू देतात, ज्यामुळे त्याला श्वास घेता येतो.

फुलपाखराचे प्रकार – different types of butterflies and their information in marathi

फुलपाखरे हे कीटकांचे काही सर्वात परिचित आणि लोकप्रिय प्रकार आहेत. संपूर्ण जगात फुलपाखरांच्या १८००० पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत आणि त्यापैकी ७५० फक्त अमेरिकेत आढळतात. जगामध्ये बहुतांश भागात फुलपाखरांच्या प्रजाती आणि जाती मोठ्या प्रमाणात आढळतात. त्यापैकी काही फुलपांखराचे प्रकार खाली दिले आहेत.

• स्वाल्लोटेल फुलपाखरू – swallowtail butterfly 

या फुलपाखरांच्या ५०० पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत आणि त्या पॅपिलिओनिडे कुटुंबातील आहेत. अंटार्क्टिका वगळता प्रत्येक खंडात त्यांच्या बहुसंख्य प्रजाती आढळतात त्या खरोखर मोठ्या, रंगीबेरंगी आणि खूप व्यापक आहेत. या फुलपाखरांच्या पंखांचा विस्तार पुरुष ते मादी दोन्ही साधारणपणे ८ ते ९० मि.मी. आहे.

• ब्रश फुटेड फुलपाखरू – brush footed butterfly 

हे सामान्य नाव मुळात या वस्तुस्थितीवरून आले आहे की या फुलपाखरांना फक्त चार चालण्याचे कार्यात्मक पाय आहेत. बहुतेक प्रजातींचे पंख ३५ ते ९० मिमी पर्यंत असते, जे सुमारे १.५ ते ३.५ इंच असते. हे कुटुंब फुलपाखरांचे सर्वात मोठे कुटुंब असल्याचे मानले जाते, जगातील बहुतांश भागात वितरीत केलेल्या ६००० पेक्षा जास्त प्रजाती आढळतात.

• रेड अॅडमिरल फुलपाखरू – red admiral butterfly 

हे एक मजबूत उडणारे आणि मोठे फुलपाखरू म्हणून लोकप्रियपणे ओळखले जाते जे सामान्यत बागेमध्ये  आणि उद्यानांमध्ये आढळते. ही बरीच वेगळी आणि विशिष्ट प्रकारची फुलपाखरे आहेत जी मुख्यतः आयर्लंड आणि ब्रिटनमधून आली आहेत. त्यांच्या पंखांचा विस्तार नर फुलपाखरा पासून मादीसाठी ६५ ते ७५ मिमी पर्यंत असतो.

• मोनार्क फुलपाखरू – monarch butterfly information in marathi

नावाप्रमाणे स्पष्टपणे, मोनार्क फुलपाखरे हे सर्व फुलपाखरांचे राजा आहेत आणि सर्वात सुंदर प्रजाती देखील आहेत. बहुतेक पूर्ण वाढ झालेल्या मोनार्क फुलपाखरांचे पंख सुमारे ५ इंचांपर्यंत पोहोचतात तर सरासरी ४ इंच असते.

• ब्लू मॉर्फो फुलपाखरू – blue morpho butterfly 

इतर अनेक प्रजातींप्रमाणे, ही देखील जगातील काही सर्वात मोठी फुलपाखरे म्हणून ओळखली जाते कारण त्यांच्या पंखांचा आकार ५ ते ८ इंच असते. ब्लू मॉर्फो फुलपाखरे कोलंबिया, लॅटिन अमेरिका आणि मेक्सिकोच्या उष्णकटिबंधीय जंगलांमध्ये आढळतात.

फुलपाखरा बद्दल काही महत्वाची तथ्ये – facts about butterfly 

• सर्वात वेगवान फुलपाखरे ३० मैल प्रति तास उडू शकतात.
• फुलपाखरांचे काही प्रकार विषारी देखील असू शकतात.
• मादी फुलपाखरे नर फुलपाखरांपेक्षा मोठी असतात आणि त्यांच्यापेक्षा जास्त काळ जगतात.
• फुलपाखरे एक कीटक आहेत जे २ दिवसांपासून ते ११ महिन्यांपर्यंत कुठेही जगू शकतात.
• फुलपाखरे आपल्या पंखांच्या आवाजाद्वारे संवाद साधतात.
• फुलपाखरू आणि पतंग मेटामोर्फोसिस नावाच्या प्रक्रियेद्वारे विकसित होतात.
• फुलपाखरांना कान नसल्यामुळे ते ऐकू शकत नाहीत पण ते त्यांच्या भक्षकांची स्पंदने चांगल्या प्रकारे ओळखू शकतात.

वरील सर्व गोष्टी पाहून आपणास अंदाज लागला असेलच कि हा फुलपाखरू पक्षी butterfly information in marathi हा पक्षी कसा आहे त्याची रचना, त्याचे जीवन कसे आहे तसेच त्यांची वैशिट्ये कोणती आहेत. butterfly information in marathi wikipedia हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक ओट्सअप्प सारख्या विविध सोशियल मेडिया वरून माहिती पोहचवा. तसेच information about butterfly in marathi हा लेख कसा वाटला व अजून काही फुलपाखरू पक्षाविषयी राहिले असेल तर आपण comments द्वारे कळवू शकता धन्यवाद.

आम्ही दिलेल्या 10 lines on butterfly माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही full park ranchi mahiti त्यामध्ये नक्की बदल करू.  अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट