काळवीट प्राण्याची माहिती Kalvit Animal Information in Marathi

Kalvit Animal Information in Marathi – Blackbuck Meaning in Marathi काळवीट प्राण्याची माहिती नर आणि मादी काळवीटांचे स्वरूप वेगळे असते. नर काळवीटांना लांब, सर्पिल आकाराची शिंगे आणि गडद कोट असतात त्याचबरोबर त्यांचे चेहरे आणि छाती काळ्या रंगाची तसेच त्यांच्या डोळ्यांभोवती पांढरे रिंग आहेत. त्यांचे बाकीचे शरीर तपकिरी आहे आणि त्यांच्या खालच्या बाजूचे शरीर पांढरे आहे. काळवीटांना टोकदार आणि नाजूक खुर असतात. त्यांच्याकडे अरुंद, मेंढीसारखा थूथन आणि लहान शेपटी आहे. शिंगे फक्त पुरुषांमध्ये आढळतात तसेच या प्रजातीचा रंग लिंगावर अवलंबून असतो.

Kalvit Animal Information in Marathi
Kalvit Animal Information in Marathi

काळवीट प्राण्याची माहिती Kalvit Animal Information in Marathi

पाठीच्या, बाजूच्या आणि पायांच्या बाहेरील बाजू पुरुषांमध्ये गडद तपकिरी आणि स्त्रियांमध्ये पिवळसर असतात. नर आणि मादी दोघांनाही पायांच्या आतल्या भागांसह तसेच त्यांच्या डोळ्याभोवती पांढरी रिंग असते. त्यांच्या आयुष्यादरम्यान नर काळवीट हळूहळू गडद होत जातात आणि नरांची सर्पिलमध्ये आकारामध्ये वळलेली असतात.

काळवीट या प्राण्याची उंची ७० ते ८० सेंटी मीटर असते आणि लांबी ११० ते १५० सेंटी मीटर असते. त्याचबरोबर या प्राण्यांचे वजन सर्वसाधारणपणे २० ते ५० किलो असते आणि हे प्राणी जंगलामध्ये १० ते १५ वर्ष जगू शकतात आणि जर त्यांना कैदेत ठेवले तर ते २० वर्षाहून अधिक जगू शकतात.

सामान्य नावकाळवीट
इंग्रजी नावblackbuck
शास्त्रीय नावअँटीलोप सर्विकाप्रा ( Antilope cervicapra )
कुटुंबबोविडे ( bovidae )
लांबी / आकार११० ते १५० सेंटी मीटर
उंची७० ते ८० सेंटी मीटर
वजनया प्राण्यांचे वजन सर्वसाधारणपणे २० ते ५० किलो असते
वर्णननर काळवीटांना लांब, सर्पिल आकाराची शिंगे आणि गडद कोट असतात त्याचबरोबर त्यांचे चेहरे आणि छाती काळ्या रंगाची तसेच त्यांच्या डोळ्यांभोवती पांढरे रिंग आहेत. त्यांचे बाकीचे शरीर तपकिरी आहे आणि त्यांच्या खालच्या बाजूचे शरीर पांढरे आहे.
आहारकाळवीट हा प्राणी गवत, फुलांची रोपे आणि बाभळ खातात
निवासस्थानहे प्राणी खुल्या वुडलँड्स, अर्ध वाळवंट आणि कोरड्या पर्णपाती जंगलांमध्ये राहतात.

कळवीट हे प्राणी कोठे राहतात – Habitat

त्यांच्या अधिवासाचे मुख्य क्षेत्र भारत आणि पूर्व पाकिस्तान आहे. साधारणपणे, हे प्राणी गवताळ प्रदेशाजवळ आढळतात. या सस्तन प्राण्यांच्या सवयी नुसार त्यांनी वेगवेगळ्या निवास्थानांना प्राधान्य दिलेले असते. हे प्राणी खुल्या वुडलँड्स, अर्ध वाळवंट आणि कोरड्या पर्णपाती जंगलांमध्ये व्यापक आहेत.

या अधिवासांमध्ये, प्राणी संभाव्य शिकारी आणि मानवी परस्परसंवादापासून दूर विविध संरक्षित ठिकाणे आपल्या निवासस्थानासाठी शोधतात. संपूर्ण भारतात, अनेक गंभीर अधिवास आहेत जे सरकार वन्यजीवांच्या संरक्षणासाठी अभयारण्य म्हणून बाजूला ठेवले गेले आहेत.

काळवीट हा प्राणी काय खातो – Food

काळवीट हा प्राणी शाकाहारी प्राणी असल्यामुळे हे वनस्पती संबधित आहार खातात ते मांस खात नाहीत. शाकाहारी सर्व प्राण्यांना आवडणारी एकमेव वनस्पती म्हणजे गवत आणि गवत हि वनस्पती काळवीट प्राण्यांना देखील आवडते. त्याचबरोबर हे प्राणी फुलांची रोपे आणि बाभळीची झाडे देखील खातात.

काळवीट या प्राण्याची वैशिष्ट्ये – Characteristics

  • काळवीट हे प्राणी अँटिलोप या वंशाचा एकमेव विद्यमान सदस्य आहे.
  • हे प्राणी दिवसा सक्रिय असतात आणि फक्त मादी, नर आणि पिल्ली यांचा कळपामध्ये समावेश असलेले गट तयार करतात.
  • काळवीट एक मध्यम आकाराचे काळवीट आहे जे ७० ते ८० सेमी पर्यंत उभे आहे.
  • नरांच्या फर कोटमध्ये दोन-टोन रंग आहे. त्याचे वरचे भाग आणि पाय बाहेरचे गडद तपकिरी ते काळे असतात तर पायांचे खालचे भाग आणि आतील भाग पांढरे असतात
  • लांब सर्पिली आकाराचे शिंगे फक्त नर काळवीट मध्ये असतात आणि मादी लहान शिंगे विकसित करू शकते.
  • भारताच्या उत्तर आणि पश्चिम भागातील काळवीटांमध्ये शिंगे लांब आणि भिन्न आहेत.

वितरण – Distribution

हा प्राणी भारत, पाकिस्तान आणि नेपाळमध्ये मोठ्या प्रमाणात आढळतात. भारतातील बहुसंख्य लोक विविध राष्ट्रीय उद्याने आणि अभयारण्यांमध्ये राहतात. काळवीट ह्या प्राण्याची ग्रेट इंडियन बस्टर्ड अभयारण्य, गीर फॉरेस्ट नॅशनल पार्क, कैमूर वन्यजीव अभयारण्य, रानीबेन्नूर ब्लॅकबक अभयारण्य, कान्हा राष्ट्रीय उद्यान आणि बरेच काही संरक्षित क्षेत्र आहेत. वरील सर्व ठिकाणी आपल्याला काळवीट ( blackbuck )  हा प्राणी पाहायला मिळतो.

काळवीट या प्राण्याची जीवनशैली आणि सवयी – Lifestyle And Habits

काळवीट हे सामाजिक प्राणी असल्यामुळे ते कळपांमध्ये राहणे पसंत करतात आणि त्या कळपाची संख्या  १० ते ५० इतकी असते. काळवीटांचा कळप त्याच्या संरचनेनुसार एक हॅरम आहे: त्यात एक प्रौढ नर आणि त्यांच्या लहान मुलांसह असंख्य मादी काळवीट असतात. थंड हंगामात, काळवीट दैनंदिन असतात तर गरम हंगामात, ते दिवसातील बहुतेक वेळ छायादार किवा सावलीच्या भागात विश्रांती घेतात, मुख्यतः सकाळी आणि दुपारी उशिरा हे प्राणी सक्रिय असतात.

ते खूप सावध आणि लाजाळू असल्यामुळे ते सहसा लोकांना दिसत नाही. त्यांना वास किंवा ऐकण्याची तीव्र भावना नसली तरी त्यांच्याकडे चांगली दृष्टी आहे, जे त्यांना धोके शोधण्यात आणि वेळेवर प्रतिक्रिया देण्यास मदत करते. जेव्हा काळवीट धोक्यात येते, तेव्हा तो हवेत उडी मारून पळून जातो, त्यानंतर संपूर्ण कळप त्याच्या मागे पळत जातो.

काळवीट प्राण्यांचा विणीचा हंगाम आणि सवयी – Matting Season And Habits

काळवीट या प्राण्यांमध्ये बहुपत्नीक वीण प्रणाली आहे ज्यामध्ये एक नर काळवीट एकापेक्षा जास्त महिलांसह सोबती होतो. विणीच्या हंगामाच्या वेळी नर स्वतःचा प्रदेश स्थापन करतो आणि आक्रमकपणे क्षेत्राच्या इतर पुरुषांपासून बचाव करतो. मादीला आकर्षित करण्यासाठी नर मोठ्याने ओरडणे आणि त्यांच्या शिंगे वापरून, एकमेकांशी लढा देतात.

काळवीट नर आणि मादी वर्षभर सोबती असतात तर त्यांचा विणीचा हंगाम मार्च-एप्रिल आणि ऑगस्ट-ऑक्टोबर असते. गर्भधारणेच्या ६ महिन्यांच्या कालावधीनंतर, मादी एकाच बाळाला जन्म देते. बाळ काळवीट जन्मानंतर लवकरच धावू शकतो. मग  एका वर्षापेक्षा जास्त काळ तरुण त्याच्या आईबरोबर राहतो. नर काळवीट ३ वर्षांच्या वयात लैंगिक परिपक्वता गाठतात तर  मादी काळवीट थोड्या लवकर म्हणजे 2 वर्षांमध्ये लैंगिक परिपक्वता गाठतात.

विणीचा हंगामविणीचा हंगाम मार्च-एप्रिल आणि ऑगस्ट-ऑक्टोबर असते.
गर्भधारणेचा कालावधी६ महिने
पिल्लांची संख्याएक

काळवीट या प्राण्याबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये – Interesting Facts

  • काळवीट हा प्राणी तशी ७५ ते ८० किलो मीटर वेगाने धावू शकतो.
  • काळवीट हा प्राणी संवादाचे साधन म्हणून विविध प्रकारचे आवाज वापरतात.
  • भारत, नेपाळ आणि पाकिस्तानमध्ये काळवीट आढळतात.
  • काळवीट हे प्राणी सामाजिक प्राणी आहेत ज्यांचे कळप साधारणपणे १० ते ५० जनावरांपर्यंत असतात.
  • थंड हंगामात ते दैनंदिन असतात. गरम हंगामात, ते सकाळी लवकर आणि दुपारी उशिरा सक्रिय असतात आणि इतर वेळी सावलीत विश्रांती घेतात.
  • हिंदू धर्मात या प्राण्याचे महत्त्व आहे, भारतीय आणि नेपाळी गावकरी काळवीटाला इजा करत नाहीत.
  • या प्राण्यांमध्ये प्रचंड वेग आणि सहनशक्ती असते; जेव्हा धोका असेल तेव्हा ते अंदाजे २५ किलोमीटर ( १५ मैल ) साठी ६५ किलोमीटर प्रति तास ( ४० मैल प्रति तास ) वेगाने धावू शकतात. त्यांचा सर्वोत्तम वेग सुमारे ८० किलोमीटर प्रति तास आहे.
  • एकमेव शिकारी ज्याला ते मागे टाकू शकत नाही तो म्हणजे चित्ता हा आहे.
  • अर्जेंटिना आणि युनायटेड स्टेट्समध्ये काळवीटची ओळख झाली आहे.
  • काळवीट हे त्याच जमातीचे काळवीट आहेत ज्यात गझेल, स्प्रिंगबॉक आणि गेरेनुक यांचा समावेश आहे.
  • काळवीटचे वैज्ञानिक नाव अँटिलोप सर्विकाप्रा असे आहे.

वरील सर्व गोष्टी पाहून आपणास अंदाज लागला काळवीट प्राण्याची संपूर्ण माहिती प्रजाती, जीवन Kalvit Information in Marathi या विषयी थोडक्यात माहिती मिळाली असेलच. kalvit animal information in marathi हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक ओट्सअप्प सारख्या विविध सोशियल मेडिया वरून माहिती पोहचवा. तसेच blackbuck information in marathi  हा लेख कसा वाटला व अजून काही blackbuck meaning in marathi विषयी राहिले असेल तर आपण comments द्वारे कळवू शकता धन्यवाद.

आम्ही दिलेल्या blackbuck animal meaning in marathi माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट

1 thought on “काळवीट प्राण्याची माहिती Kalvit Animal Information in Marathi”

Leave a Comment

error: छे.. छे... असं अजिबात चालणार नाही !!