सांबर प्राणी माहिती Sambar Animal Information in Marathi

Sambar Animal Information in Marathi सांबर या प्राण्याविषयी माहिती सांबर ही दक्षिण आशियात राहणारी हरणाची मोठी प्रजाती आहे. त्यांच्या श्रेणीमध्ये त्यांचे वेगळे कोट आणि शरीराचे प्रकार आहेत. हे फरक इतके तीव्र आहेत की शास्त्रज्ञ अनेक भिन्न उपप्रजाती ओळखतात. दुर्दैवाने, मानवी क्रियाकलापांमुळे संपूर्ण लोकसंख्या कमी होत आहे. सांबर हरीण हा प्राणी हलका तपकिरी किंवा गडद रंगाचा राखाडी किंवा पिवळसर रंगाचा असतो आणि त्याचे  अंडरपार्ट्स फिकट रंगाचे आहेत. जुने सांबर हरीण खूप गडद तपकिरी असतात म्हणजेच जवळजवळ त्याचा रंग काळा असतो.

गडद लहान केसांचा त्यांचा कोट खडबडीत असतो आणि त्यांच्या खालच्या बाजूस क्रीमयुक्त पांढरे ते हलके तपकिरी केस आहेत. कोटचा रंग साधारणपणे शरीराभोवती सुसंगत असतो परंतु तो जवळजवळ गडद राखाडी ते पिवळसर-तपकिरी असू शकतो. सांबर हा प्राणी शरीराने खूप मोठा आणि दणकट प्राणी आहे.

ज्याची खांद्यापर्यंतची उंची ६३ ते ६५ इंच पर्यंत असते आणि त्यांची लांबी ५ ते ८ इंच असते त्याचबरोबर सर्वात मोठ्या नर सांबरचे वजन ५०० ते ५४० किलो इतके असते परंतु सामान्यता सांबरचे वजन १०० ते ३५० किलो पर्यंत असते.

सांबर प्राणी माहिती मराठी – Sambar Animal Information in Marathi

सांबर हे प्राणी कोठे राहतात – habitat 

हे हरीण दक्षिण आशियातील बहुतेक भागात राहते आणि भारत आणि नेपाळ या दोन्ही भागांमध्ये हिमालयाच्या पर्वतरांगाचा उत्तरेकडील भागामध्ये देखील आढळतात. त्यांच्या श्रेणीचा दक्षिणेकडील विस्तार हा भारत आणि आग्नेय आशियाचा किनारपट्टी आहे. त्याचबरोबर हे प्राणी मलेशिया, इंडोनेशिया,  युनायटेड स्टेट्स, ऑस्ट्रेलिया आणि न्यूझीलंड मध्ये देखील आढळतात.

ते उष्णकटिबंधीय कोरडी जंगले, मिश्रित जंगले, उष्णकटिबंधीय वर्षावन, सदाहरित जंगले आणि बरेच काही येथे राहतात. त्यांचा पसंतीचा निवास प्रदेश आणि लोकसंख्येच्या आधारावर बदलतो.

बहुतेक कळप पाण्याच्या स्त्रोतांच्या अगदी जवळ राहतात. त्याचबरोबर काही सांबार घनदाट वनस्पती, विशेषत: झुडपे आणि गवत असलेल्या जंगलात राहतात. काही भागात ते समुद्र सपाटीपासून ११,५०० फुटांपर्यंतच्या जंगलांमध्ये राहतात.

• नक्की वाचा: हरीण या प्राण्याची माहिती 

सांबर काय खातात – food 

बर्‍याच हरणांप्रमाणे सांबार हे प्राणी देखील शाकाहारी प्राणी आहेत त्यामुळे ते फक्त वनस्पती संबधित आहार  खातात. ते फार निवडक नसतात आणि झाडाची पाने, फळे, झुडपे, गवत, जलीय वनस्पती,  फांद्या आणि बरेच काही खातात. बहुतेक शाकाहारी प्राण्यांप्रमाणे त्यांचा आहार ऋतूतनुसार बदलत असतो. जर त्यांना पसंतीचे अन्न विपुल प्रमाणात मिळाले  तर ते उपलब्ध असताना ते मोठ्या प्रमाणात खातात.

सांबर या प्राण्याचे वर्तन आणि सवयी – behaviour and habits 

नर बहुतेक एकटे राहणे पसंत करतात आणि परंतु मादी लहान कळपांमध्ये राहतात आणि ते सहसा १५ ते १६ पेक्षा जास्त प्राणी किंवा त्यापेक्षा जास्त नसतात. उपप्रजाती आणि प्रदेशानुसार काही कळपांमध्ये फक्त काही व्यक्ती असतात. हे मृग रात्री किंवा सूर्योदय आणि सूर्यास्ताच्या वेळी सर्वाधिक सक्रिय असतात आणि ते दिवसभरात भारी जंगलाच्या आच्छादनाखाली विश्रांती घेतात.

ते सुगंध चिन्हांकन वापरून एकमेकांशी संवाद साधतात परंतु जेव्हा धोक्यात किंवा घाबरतात तेव्हा आवाज काढू शकतात. तरुण नर मादीच्या जवळचे गट तयार करतात आणि सहा वर्षांपेक्षा जास्त वयाचे पुरुष विशेषत एकटे असतात. नर प्राणी भटक्या आहेत आणि प्रजनन हंगामात प्रामुख्याने त्यांचा प्रदेश प्रस्थापित करतात. त्यांच्या संवेदना अत्यंत विकसित आहेत आणि ते शिकार शोधण्यात मदत करतात.

• नक्की वाचा: काळवीट या प्राण्याची माहिती 

सांबर या प्राण्याचा विणीचा हंगाम आणि सवयी – matting season and habits 

सांबार हे बहुपत्नी आहेत म्हणजेच  एक नर सांबर अनेक मादिंसह वीण करतात. प्रजनन हंगामाच्या वेळी नर खूप आक्रमक असतात. ते त्यांच्या प्रजनन क्षेत्राचे रक्षण करतात आणि मादी हरीणांना आवाज आणि वास द्वारे आकर्षित करतात. या प्राण्यांचा कोणताही विशिष्ट प्रजनन हंगाम नाही आणि जरी असला तर तो सामान्यतः सप्टेंबर आणि जानेवारी दरम्यान असतो.

साधारण मादी सांबरच्या ९ महिन्यांच्या गर्भधारणेनंतर फक्त एक पिल्लू जन्माला येतो. जन्माच्या वेळी वासरे खूप सक्रिय असतात. त्यांचे केस फिकट डागांसह तपकिरी आहेत, जे लवकरच अदृश्य होतात. सांबरचे पिल्लू ५ ते १४ दिवसांपर्यंत घन अन्न खाण्यास सुरवात करतात आणि २५ ते ३५ दिवसांचे झाल्यावर ते हलतात. ते अंदाजे २ वर्षे त्यांच्या आईबरोबर राहतात.

सांबर या प्राण्याविषयी काही अनोखी तथ्ये – interesting facts about sambar animal 

• सांबर हरणांना श्रवण आणि वासाची उत्कृष्ट संवेदना असते जी प्रामुख्याने शिकारी शोधण्यासाठी वापरली जातात.
• सांबर हरणाचे मुख्य शिकारी बिबट्या, वाघ, लांडगे, ढोले आणि मगरी आहेत.
• सांबर हरण एकटे असतात किंवा १० पेक्षा कमी सदस्यांच्या बनलेल्या गटांमध्ये राहतात. गट सामान्यतः एका लिंगाच्या प्राण्यांनी बनलेले असतात.
• सांबर (रुसा युनिकलर) हरण ही एक मोठी प्रजाती आहे जी भारतीय उपखंडातील पर्णपाती अधिवासात राहते. त्याला फिलीपीन सांबर किंवा सुंडा सांबर असेही म्हणतात.
• ते उष्णकटिबंधीय जंगले, शंकूच्या आकाराचे, उष्णकटिबंधीय कोरडे जंगले, ब्रॉडलीफ सदाहरित झाडे, पर्णपाती जंगले आणि उष्णकटिबंधीय पर्जन्यवृक्षांमध्ये त्याचे निवासस्थान बनवतील. त्यांचा अधिवास समुद्र सपाटीपासून ११५०० फूट उंचीवर आढळतो. ते जलाशयांजवळ राहणे पसंत करतात.
• सांबर हरीण पहाटे आणि संध्याकाळी लवकर सक्रिय होते आणि कधीकधी जेव्हा त्यांना भूक लागते तेव्हा ते रात्री खायला लागतात.
• सांबर हरण जंगलात १० ते १२ वर्षांपर्यंत जगतात परंतु बंदिवासात ते २५ ते २६ वर्षे जगू शकतात.
• गर्भधारणा ८ ते ९ महिने टिकते आणि एका बाळासह (क्वचितच दोन) संपते. बाळाचा जन्म शरीरावर डाग आणि गुणांशिवाय होतो. ते नंतरच्या आयुष्यात दिसतात. तरुण प्राणी त्याच्या आईबरोबर 2 वर्षे राहतो.
• नर सुमारे १५०० हेक्टर क्षेत्र व्यापतात, तर महिला ३०० हेक्टर क्षेत्रावर राहतात. ते त्यांचे प्रदेश चिन्हांकित करण्यासाठी मूत्र आणि सुगंध वापरतात.
• हे प्राणी मलेशिया, इंडोनेशिया, युनायटेड स्टेट्स, ऑस्ट्रेलिया आणि न्यूझीलंड मध्ये देखील आढळतात.
• सांबरचे पिल्लू ५ ते १४ दिवसांपर्यंत घन अन्न खाण्यास सुरवात करतात आणि २५ ते ३५ दिवसांचे झाल्यावर ते हलतात.

वरील सर्व गोष्टी पाहून आपणास अंदाज लागला सांबर प्राण्याची संपूर्ण माहिती प्रजाती, जीवन sambar animal information in marathi wikipedia या विषयी थोडक्यात माहिती मिळाली असेलच. sambar animal information in marathi language हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक ओट्सअप्प सारख्या विविध सोशियल मेडिया वरून माहिती पोहचवा. तसेच हा लेख कसा वाटला व अजून काही सांबर information about sambar in marathi विषयी राहिले असेल तर आपण comments द्वारे कळवू शकता धन्यवाद.

आम्ही दिलेल्या sambar animal in marathi माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट