डॉल्फिन मासा संपूर्ण माहिती Dolphin Information in Marathi

Dolphin Information in Marathi डॉल्फिन मासा संपूर्ण माहिती असं म्हणतात की माणूस हा सर्वात बुद्धिमान प्राणी आहे . माणूस आहेच तसा बुद्धिमान पण माणसा पाठोपाठ कोण बुद्धिमान असेल तर तो प्राणी म्हणजे डॉल्फिन मासा. सगळ्यात हुशार प्राणी आणि माणसाचा लाडका प्राणी म्हणलं तरी चालेल. आज आपण त्या बद्दल माहिती घेऊ.

dolphin information in marathi
dolphin information in marathi

डॉल्फिन मासा संपूर्ण माहिती – Dolphin Information in Marathi

घटकमाहिती
ऑर्डरआर्टिओडॅक्टिला
वर्गसस्तन प्राणी
राज्यप्राणी
इन्फ्राऑर्डरCetacea
फायलमकोरडाटा
आयुष्यओर्का: 10 – 45 वर्षे, पट्टेदार डॉल्फिन: 55 – 60 वर्षे

डॉल्फिन

डॉल्फिन हे सेटासियामधील जलचर प्राण्यांमध्ये मोडतो. डॉल्फिन हा शब्द सामान्यतः डेल्फीनिडे (महासागरीय डॉल्फिन), प्लॅटनिस्टिडे (भारतीय नदीचे डॉल्फिन), इनिडे (न्यू वर्ल्ड रिव्हर डॉल्फिन), आणि पोंटोपोरिडे (खारे डॉल्फिन), आणि लुप्त झालेले लिपोटीडे (बायजी किंवा चीनी) नदीतले  डॉल्फिन अशा प्रकारात विभागले गेले आहेत. डॉल्फिनच्या म्हणून ४० अस्तित्वात असलेल्या प्रजाती आहेत.

डॉल्फिन्स आकारात तुलनेने लहान १.७ -मीटर (५ फूट ७ इंच) लांब आणि ५० किलो (११०-पौंड) वजनाचे असते. डॉल्फिन कधीकधी सुमारे ३० फूट (९.१ मीटर) उडी मारू शकते. डॉल्फिनच्या अनेक प्रजाती लैंगिक मंदता दर्शवतात, त्यामध्ये नर मादींपेक्षा मोठे असतात. त्यांच्याकडे सुव्यवस्थित शरीर आहे.

काही डॉल्फिन ताशी २९ किलोमीटर (१८ मैल) वेगाने प्रवास करू शकतात. डॉल्फिन त्यांच्या शंकूच्या आकाराचे दात वेगाने फिरणारी शिकार पकडण्यासाठी वापरतात. त्यांच्याकडे सुव्यवस्थित कान असतात जे हवा आणि पाणी दोन्हीसाठी अनुकूल आहे आणि इतके चांगले विकसित केले गेले आहे की काही जण अंध असले तरी त्यांना फारसा फरक नाही पडत.

काही प्रजाती चांगल्या खोलवर जाण्यासाठी उत्तम प्रकारे अनुकूल आहेत. थंड पाण्यात अंग उबदार ठेवण्यासाठी त्यांच्या त्वचेखाली चरबीचा थर असतो. डॉल्फिन्स व्यापक आहेत, त्यापैकी बहुतेक प्रजाती उष्णकटिबंधीय क्षेत्रातील उबदार पाणी पसंत करतात, परंतु काही, जसे व्हेल डॉल्फिन, थंड हवामान पसंत करतात.

डॉल्फिन मासे आणि स्क्विडवर मोठ्या प्रमाणात उदरनिर्वाह करतात.  परंतु किलर व्हेलसारखे काही डॉल्फिन  सील सारख्या मोठ्या सस्तन प्राण्यांना खातात. नर डॉल्फिन साधारणपणे दरवर्षी अनेक मादींसोबत संभोग करतात, परंतु मादी दर दोन ते तीन वर्षांनी फक्त सोबती होतात.

पिल्ले साधारणपणे वसंत ऋतू आणि उन्हाळ्याच्या महिन्यात जन्माला येतात आणि त्यांच्या संगोपनाची सर्व जबाबदारी मादिवर असते. काही प्रजातींच्या माता तुलनेने दीर्घ कालावधीसाठी उपवास करतात आणि त्यांच्या लहान मुलांचे संगोपन करतात.

डॉल्फिन विविध स्वरांची निर्मिती करतात, सहसा क्लिक आणि शिट्ट्यांच्या स्वरूपात. कधीकधी जपानसारख्या ठिकाणी डॉल्फिनची शिकार केली जाते, ज्याला डॉल्फिन ड्राइव्ह शिकार म्हणून ओळखले जाते.

ड्राइव्ह शिकार व्यतिरिक्त, त्यांना निवासस्थानातील नुकसान आणि सागरी प्रदूषणापासून देखील धोका आहे. जगभरातील विविध संस्कृतींमध्ये डॉल्फिनचे चित्रण केले गेले आहे. डॉल्फिन्स अधूनमधून साहित्य आणि चित्रपटात दिसतात, जसे चित्रपट मालिका फ्री विली. डॉल्फिन्सना कधीकधी कैदेत ठेवले जाते आणि युक्त्या करण्यासाठी प्रशिक्षित केले जाते.

बंदिवासातील सर्वात सामान्य डॉल्फिन प्रजाती बॉटलनोज डॉल्फिन आहे, तर जवळपास ६० किलर व्हेल डॉल्फिन  कैदेत आहेत.

व्युत्पत्ती

हे नाव मूळतः ग्रीक (डेल्फिस),”डॉल्फिन”पासून आहे जे ग्रीक(डेल्फस),”गर्भ” शी संबंधित होते. म्हणून प्राण्यांच्या नावाचा अर्थ “गर्भासह मासा” असा केला जाऊ शकतो. हे नाव लॅटिन डेल्फिनस (नंतरच्या ग्रीक-डेल्फिनोस चे रोमानिझेशन) द्वारे प्रसारित केले गेले, जे मध्ययुगीन लॅटिनमध्ये डॉल्फिनस बनले आणि जुन्या फ्रेंच डॉल्फिनमध्ये, ज्याने “डॉल्फिन” शबदामद्धे  पुन्हा ओळख करून दिली.

‘डॉल्फिन’ या शब्दाचा वापर ओव्होंटोसेटी या अंतर्गत, डेल्फीनिडे (समुद्री डॉल्फिन) कुटुंबातील सर्व प्रजाती आणि इनिडे (दक्षिण अमेरिकन नदी डॉल्फिन), पोंटोपोरिडे (ला प्लाटा डॉल्फिन), लिपोटिडे (डी. यांग्त्झी नदी डॉल्फिन) आणि प्लॅटनिस्टिडे (गंगा नदी डॉल्फिन आणि सिंधू नदी डॉल्फिन) या संज्ञेचा अमेरिकेत अनेकदा प्रामुख्याने मासेमारी उद्योगात गैरवापर केला गेला आहे.

सामान्य वापरात ‘व्हेल’ हा शब्द फक्त मोठ्या सिटासियन प्रजातींसाठी वापरला जातो, तर चोच किंवा लांब नाक असलेल्या लहानांना ‘डॉल्फिन’ मानले जाते. ‘डॉल्फिन’ हे नाव बाटलीनॉज डॉल्फिनसाठी समानार्थी म्हणून वापरले जाते जी डॉल्फिनची सर्वात सामान्य आणि परिचित प्रजाती.

डॉल्फिनच्या सहा प्रजाती आहेत ज्यांना सामान्यतः व्हेल मानले जाते, ज्यांना एकत्रितपणे ब्लॅकफिश म्हणून ओळखले जाते: किलर व्हेल, खरबूज-डोके असलेले व्हेल, पिग्मी किलर व्हेल, खोटे किलर व्हेल आणि पायलट व्हेलच्या दोन प्रजाती, त्या सर्व वर्गीकृत आहेत.

उत्क्रांती

डॉल्फिन्स हे आर्टिओडॅक्टिल ऑर्डर  च्या जमिनीवर राहणाऱ्या सस्तन प्राण्यांचे वंशज आहेत. ते इंडोहायसशी संबंधित आहेत. याच्या पूर्व विकसित प्रजाती ह्या  सुमारे ४९ दशलक्ष वर्षांपूर्वी समुद्रावर गेले आणि ५-१० दशलक्ष वर्षांनंतर पूर्णपणे जलचर झाले. आर्किओसेटी हा प्राचीन व्हेलचा समावेश असलेला एक प्रकार आहे.

हे प्राचीन व्हेल आधुनिक व्हेलचे पूर्ववर्ती आहेत, त्यांच्या पहिल्या पूर्वजांपर्यंत ते परत पसरले ज्यांनी त्यांचे आयुष्य पाण्याजवळ (क्वचितच) घालवले. त्याचप्रमाणे, आर्कियोसेट्स जवळजवळ पूर्णपणे स्थलीय, अर्ध-जलीय ते पूर्णपणे जलचर पर्यंत कुठेही असू शकतात. त्यांची वैशिष्ट्ये सागरी वातावरणात राहण्यासाठी अनुकूल झाली.

आधुनिक डॉल्फिनच्या सांगाड्यात दोन लहान, रॉड-आकाराच्या पेल्विक हाडे आहेत. ऑक्टोबर २००६ मध्ये जपानमध्ये एक असामान्य बॉटलनोज डॉल्फिन पकडण्यात आले. त्याच्या जननेंद्रियाच्या चिराच्या प्रत्येक बाजूला लहान पंख होते.

वागणूक

डॉल्फिन्सला बहुतेक वेळा पृथ्वीवरील सर्वात बुद्धिमान प्राणी मानले जाते. प्रजातींच्या सापेक्ष बुद्धिमत्तेची तुलना करणे हे संवेदी यंत्रे, प्रतिसाद पद्धती आणि अनुभूतीच्या स्वभावांमुळे गुंतागुंतीचे आहे.

मोठ्या जलचर प्राण्यांसोबत प्रायोगिक कार्याची अडचण आणि खर्च यामुळे आतापर्यंत काही चाचण्या टाळल्या गेल्या आहेत. इतर अनेक प्रजातींच्या तुलनेत, डॉल्फिनच्या वर्तनाचा मोठ्या प्रमाणावर, कैदेत आणि जंगलात अभ्यास केला गेला आहे. 

समाजीकरण 

डॉल्फिन्स हे अत्यंत सामाजिक प्राणी आहेत, बहुतेकदा डझनभर व्यक्तींच्या गर्दीमध्ये राहतात. यांच्या प्रजाती आणि स्थानांमध्ये आकार आणि रचना मोठ्या प्रमाणात बदलतात. जास्त प्रमाणात अन्न असलेल्या ठिकाणी तात्पुरते विलीन होऊ शकतात. असे गट १,००० डॉल्फिनपेक्षा जास्त असू शकतात. ह्या मध्ये सदस्यत्व कठोर नाही.

देवाणघेवाण सामान्य आहे. ते मजबूत सामाजिक बंध प्रस्थापित करतात, आणि जखमी किंवा आजारी सदस्यांसोबत राहतील, त्यांना आवश्यक असल्यास त्यांना पृष्ठभागावर आणून श्वास घेण्यास मदत करतील.

हा परोपकार त्यांच्या स्वतःच्या प्रजातीपुरता मर्यादित असल्याचे दिसत नाही. न्यूझीलंडमधील डॉल्फिन मोकोला मादी पिग्मी शुक्राणू व्हेलला तिच्या बछड्यासह उथळ पाण्यातून बाहेर काढण्यात आले आहे जिथे ते अनेक वेळा अडकले होते. ते जलतरणपटूंना शार्कपासून पोहणाऱ्यांच्या भोवती वर्तुळाद्वारे संरक्षण करताना देखील पाहिले गेले आहेत.

पुनरुत्पादन आणि लैंगिकता 

गर्भधारणेचा कालावधी प्रजातीनुसार बदलतो. लहान डॉल्फिनसाठी, हा कालावधी सुमारे ११ ते १२ महिने असतो, तर मोठ्या डॉल्फिन साठी , गर्भधारणेचा कालावधी सुमारे १७ महिने असतो. सामान्यत: डॉल्फिन एकाच पिल्लाला जन्म देते, जे इतर सस्तन प्राण्यांसारखे नाही, बहुतेक प्रकरणांमध्ये प्रथम शेपटीचा जन्म होतो.

लैंगिक परिपक्वता गाठण्याआधीच ते सहसा तरुण वयात लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय होतात. लैंगिक परिपक्वताचे वय प्रजाती आणि लिंगानुसार बदलते.

डॉल्फिन्स गैर

पुनरुत्पादक लैंगिक वर्तन, हस्तमैथुन मध्ये गुंतणे, रोस्ट्रम किंवा फ्लिपर्स वापरून इतर व्यक्तींच्या जननेंद्रियाच्या क्षेत्रास उत्तेजन देणे आणि समलैंगिक संपर्क प्रदर्शित करण्यासाठी ओळखले जाते.

आम्ही दिलेल्या dolphin information in marathi माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू.

मित्रानो तुमच्याकडे जर डॉल्फिन मासा बद्दल अधिक माहिती असेल तर आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कळवा आम्ही ते या information of dolphin in marathi या article मध्ये upadate करू, मित्रांनो हि dolphin fish information in marathi माहिती जर तुम्हाला आवडली असेल तर तुमच्या मित्र मंडळींमध्ये Share करायला विसरू नका. तसेच आपण या लेखाचा वापर information about dolphin in marathi असा देखील करू शकता. धन्यवाद अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट

Leave a Comment

error: छे.. छे... असं अजिबात चालणार नाही !!