बृहदेश्वर मंदिर माहिती Brihadeshwara Temple Information In Marathi

Brihadeshwara Temple Information In Marathi बृहदेश्वर मंदिर जे राजाराजेश्वरम मंदिर म्हणून देखील ओळखलं जातं. या मंदिराला ऐतिहासिक वारसा लाभलेला आहे आणि हे मंदिर हजार वर्षांहून देखील जुने आहे. चोळ राजवटीत या मंदिराची स्थापना करण्यात आली होती. आजच्या ब्लॉग मध्ये आपण या मंदिराचे वैशिष्ट्य त्यातील शिल्प कलाकृती आणि इतर गोष्टींची सविस्तर माहिती घेणार आहोत. अकराव्या शतकाच्या सुरुवातीस बांधलेल्या तमिळनाडूतील तंजोर येथील बृहदीश्वर मन्दिर किंवा राजाराजेश्वरम हे हिंदू मंदिर आहे. हे पेरूवुत्ययार कोविल म्हणून देखील ओळखली जाते. हे मंदिर पूर्णपणे ग्रानाईटने बनवले गेले आहे.

brihadeshwara temple information in marathi
brihadeshwara temple information in marathi

बृहदेश्वर मंदिर माहिती – Brihadeshwara Temple Information In Marathi

ब्रिहदेश्वर मंदिर माहिती
मंदिराचे नावराजाराजेश्वरम मंदिर
उत्सव, यात्रामहाशिवरात्रि
मंदिर कोठे आहेतमिळनाडू राज्यातील तंजोर या शहरात
मंदिर स्थापनामंदिराच निर्माण १००३ ते १०१० या दरम्यान केलं गेलं आहे
मंदिर कोणी बांधलेचोळ राजवटीतील राजा प्रथम राजाराज
पाहाण्यासारखी ठिकाणेकन्याकुमारी, रामेश्वरम, मैदूर, कांचीपुरम, उटी, महाबळीपुरम, यरकौड, कोयंबटूर, वरपरई, येरागिरी, तिरूनेलवेली, पद्दुचेरी, मदुमलाई नॅशनल पार्क, धनुष्कोडी

मंदिराचा इतिहास – brihadeeswarar temple history

या मंदिराचा निर्माण चोळ राजवटीतील चोळचा राजा प्रथम‌ याने केले. ह्या मंदिराची स्थापना १००३ ते १०१० दरम्यान झाली आहे. ह्या मंदिराला राजाराजेश्वर असे देखील नाव आहे. हे मंदिर चोळ राजवटीच्या काळातील जगातील सर्वात मोठ्या रचनांमध्ये मोजले जाते.

हे मंदिर १३ मजली इमारत असून या इमारतीची उंची जवळपास ६६ मीटर आहे. हे मंदिर भगवान शिव यांना समर्पित आहे. हे मंदिर कलेच्या प्रत्येक शाखेचा एक उत्कृष्ट उदाहरण आहे. मंदिरा मध्ये शिल्पकला, मूर्तीचित्र, चित्रकला, नृत्य, संगीत, दागदागिने आणि कला, आर्किटेक्चर, दगड आणि तांबे या प्रत्येक शाखेत कोरलेल्या शिल्पकला मूर्ती वस्तू दिसतील. हे मंदिर संस्कृत आणि तामिळ पुरान लेखांमध्ये कोरलेले  कॅलिग्राफीचे उत्कृष्ट उदाहरण आहे.

मंदिर वास्तुकला – brihadeshwara temple architecture

बृहदेश्वर मंदिर हे भगवान शिव यांना समर्पित केले आहे. या मंदिराला राजेश्वररम असही म्हटलं जातं. हे मंदिर संपूर्णतः ग्रॅनाईट ने बनवल गेल आहे. आणि यात वापरले गेलेले अधिक शिलाखंड अख्खे आहेत. हे शिलाखंड आसपास मिळत नाहीत म्हणूनच त्यांना दुरून आणले गेले आहे. हे मंदिर अतिशय रूंद पसरलेलं आहे. या मंदिराची लांबी २४०.९० मीटर आहे (पूर्व-पश्चिम) आणि १२२ मीटर रुंद आहे (उत्तर-दक्षिण) या मंदिरात पूर्वेस गोपुर आहे आणि मागच्या बाजूस तीन दिशेला तीन साधारण प्रवेशद्वार आहेत.

त्याच्या सोबतच एक फॅमिली हॉल देखील आहे आणि दोन मजले देखील आहेत. मंदिरावर घुमट आकाराचा शिखर अष्टकोनी असून तो ग्रॅनाईटच्या एका ब्लॉक वर बनवला गेला आहे. त्याचा घेर ८.८ मीटर असून त्याचं वजन ८० टन आहे. अर्धमहा आणि मुख्यमंडपा सारख्या सर्वपक्षीय ठिकाणी युक्त अप पट्टा आणि आदिष्ट नम सामान्य आहेत. आणि मुख्य गर्भगृहात जोडलेले आहेत परंतु येथून जाण्यासाठी उत्तर दिशेकडून अर्धमंडपा मार्गे जाता येईल. ज्यात प्रचंड पायऱ्या आहेत.

प्लिंटमध्ये निर्माता शासनाच्या शीला लेखांनी भरलेल्या असून त्याच्या पुष्कळशा उपलब्धी, पवित्र कामे आणि मंदिराशी संबंधित संघटनात्मक कार्यक्रमांचे त्याच्यामध्ये वर्णन केले गेले आहे. गर्भगृहात शिव लींग ८.७ मीटर उंच आहे. भिंतीवर त्यांचे प्रामुख्याने प्रतिबिंब आहेत आणि आतील परिच्छेदात शिव दुर्गा, लक्ष्मी, सरस्वती, भीक्षाना, वीरभद्र, कलंतक, नटेश, अर्धनारीश्वर आणि अलींगणअसे दर्शविले गेले आहेत.  आतल्या भिंतीच्या खालच्या भागात व्यक्तिचित्र म्हणजेच चोळच्या आणि नंतरच्या काळातील उत्तम उदाहरणे आहेत. 

मंदिरा मध्ये उत्कृष्ट कलाकृतींना प्रोत्साहन दिले गेले आहे दिपकला आणि चित्रकला तसेच गर्भगृहामध्ये आसपास जवळच्या रस्त्यांवरील कथा किंवा महान ग्रंथ आणि तमिल  पत्रांमधील दिले गेलेले शिलालेख हे दर्शवतात की राजाराजच्या शासन काळात इतक्या महान कलाकृतींची प्रगती कशी केली आहे. सरफौजी स्थानीय मराठा शासक यांनी गणपती मठाचे पुन्हा निर्माण केले. तंजोर चित्रकलेतील नावाजलेले एक समूह म्हणजेच नायकन यांचे देखील चोळ भित्तीचित्रां मध्ये प्रदर्शन केले गेले आहे.

मंदिराची वैषिष्ट – features of brihadeshwara temple

अकराव्या शतकाच्या सुरुवातीस बांधलेल्या तमिळनाडूतील तंजोर येथील बृहदीश्वर मन्दिर किंवा राजाराजेश्वरम हे हिंदू मंदिर आहे. हे पेरूवुत्ययार कोविल म्हणून देखील ओळखली जाते. हे मंदिर पूर्णपणे ग्रानाईटने बनवले गेले आहे. जगातील हे पहिले प्रकारचे आणि एकमेव मंदिर आहे जे ग्रॅनाईट पासून बनवल गेल आहे. हे मंदिर त्याच्या भव्यता, आर्किटेक्चर आणि मध्य घुमट असल्याने लोकांना आकर्षित करते. हे मंदिर युनेस्कोच्या जागतिक वारसा म्हणून घोषित केल गेल‌ आहे.

या मंदिराच्या बांधकामाचे एक अतिशय उत्कृष्ट वैशिष्ट्य म्हणजे या मंदिरात बांधलेल्या घुमटाची सावली पृथ्वीवर पडत नाही. शिखरावर सोनेरी फुलदाणी आहे. हा शिखर ज्या दगडावर आहे त्या दगडाचे वजन २२०० मन म्हणजेच ८० टन असून एकाच दगडाने बनवला गेला. मंदिराचा घुमट जे स्वतःचे एक आश्चर्यकारक आहे हे एक विशाल दगडाने बनवला गेला आहे त्या काळी क्रेन किंवा लिफ्ट वगैरे नव्हत्या तर इतका मोठा दगड या मंदिरावर कसा बसवला गेला असेल?

मंदिरात स्थापित विशाल, भव्य शिवलिंग पाहून त्याचे बृहदेश्वर हे नाव अतिशय योग्य आहे. मंदिरात प्रवेश केल्यावर गोपूरात चौरस मंडप आहे जिथे नंदी व्यासपीठावर विराजमान आहेत ती नंदीची मूर्ती ६ मीटर लांब, २.६ मीटर रुंद आणि ३.७ मीटर उंच आहे. ही एकाच दगडातून कापून बनवली आहे आणि याची उंची १३ फूट आहे. भारतातील एका दगडात निर्मित नंदीची ही दुसरी सर्वात मोठी मूर्ती आहे.

मंदिराचे रहस्य:

सुमारे २१६ फूट उंचीच‌ हे मंदिर १,३०,००० टन ग्रॅनाईट दगडांनी बनवलं गेलं आहे. आता आश्चर्याची गोष्ट म्हणजे तंजोर मध्ये सुमारे ६० किलोमीटर अंतरापर्यंत कोणतेही पर्वत किंवा दगड नाही आहे. आता प्रश्न असा येतो की हे जड दगड कोठून आणि कसे आले आणि ते कसे आणले गेले. असं म्हणतात हे दगड तीन हजार हत्तींच्या मदतीने येथे आणले होते. या दगडांना जोडण्यासाठी यांच्यामध्ये कुठल्याही प्रकारचे सिमेंट, मलम, रेबार इतर कोणतीही सामग्री वापरण्यात आली नाही आहे. मंदिराचा पाया इतका मजबूत प्रकारे बांधला गेला आहे की आज हजार वर्षानंतर देखील हे मंदिर असेच उंच उभे आहे.

उत्सव, यात्रा:

बृहदीश्वर हे मंदिर तामिळनाडू राज्यात स्थित आहे. हे मंदिर भगवान शिव यांना समर्पित आहे. हे मंदिर हिंदू धर्माचे प्रार्थना स्थळ आहे‌. म्हणूनच प्रत्येक महाशिवरात्रीला भाविक इथे अतिशय श्रद्धेने गर्दी करतात. महाशिवरात्रि खूप मोठ्या थाटामाटात साजरी केली जाते. भाविकच नाहीतर येथे अनेक पर्यटक देखील गर्दी करतात. दरवर्षी लाखोंच्या संख्येने लोक या मंदिराला भेट देतात. तसेच महाशिवरात्रि सोबत इतर बाकी धार्मिक सण देखील साजरे केले जातात.

बृहदेश्वर मंदिर फोटो:

brihadeeswarar temple
brihadeeswarar temple

मंदिर कोठे आहे? कसे जायचे?:

बृहदेश्वर मंदिर भारतातील तमिळनाडू राज्यामध्ये तंजोर येथे स्थित आहे. तंजोर पासून सर्वात जवळचा विमानतळ म्हणजे तिरुचिरापल्ली आहे. तिरुचिरापल्ली आणि तंजोर यांच्यामधील अंतर जवळपास एक तास आहे. तिरुचिरापल्ली वरून तंजोर ला जाण्यासाठी नियमित बससेवा किंवा टॅक्सी सेवा उपलब्ध असतात हे विमानतळ भारताच्या सर्व मुख्य शहरांशी जोडल गेलं आहे.

तिरुचिरापल्ली हेच तंजोर पासून सर्वात जवळचा रेल्वे स्टेशन देखील आहे. कोयंबटूर, रामेश्वरम, चेन्नई, कन्याकुमारी, सलेम, मैदुर, अशी सर्व प्रमुख स्थानक तिरुचिरापल्लीशी जोडली गेली आहेत. कुठल्याही स्टेशन वरून तिरुचिरापल्लीला तुम्ही जाऊ शकता आणि तिथून पुढे टॅक्सी किंवा बस करून तंजोर येथे पोहोचून मंदिराला भेट देऊ शकता. कोयंबटूर, रामेश्वरम, चेन्नई, कन्याकुमारी, सलेम, मैदुर, हे रस्ते तिरुचिरापल्ली चांगल्या प्रकारे जोडले गेले आहेत.

इथून प्रायव्हेट बस किंवा राज्य सरकार द्वारा बस सेवा तंजोर ला जाण्यासाठी उपलब्ध आहेत. चेन्नई बंदर तंजोर शहरापासूनचे सर्वात जवळचे बंदर आहे.  आयात निर्यातीसाठी हे बंदर अतिशय प्रसिद्ध आहे. जर पर्यटक जलमार्ग द्वारे यात्रा करू इच्छितात तर त्यापैकी एका प्रवासी जहाजातून चडून ते समुद्राच्या प्रवासाचा आनंद घेऊ शकतात. चेन्नईला पोहोचल्यावर बस, टॅक्सी च्या साह्याने पर्यटक‌ तंजोरला पोहोचू शकतात.

मंदिर कोणी बनवले आहे:

इंडियन बृहदेश्वर मंदिर भारताच्या तमिळनाडू राज्यातील तंजोर या शहरात स्थित आहे. चोळ राजवटीतील राजा प्रथम राजाराज याने या मंदिराच निर्माण १००३ ते १०१० या दरम्यान केलं गेलं आहे हे मंदिर द्रविड स्थापत्यकलेचे उदाहरण आहे. हा राजा भगवान शिव यांचा भक्त होता. ह्या मंदिराचा निर्माण या राजाने आपलं वर्चस्व आणि ताकद दाखवण्यासाठी केलं होतं.

 पाहण्यासारखी ठिकाणे:

भारतातील तमिळनाडू हे पर्यटकांचे एक आकर्षक स्थळ आहे तसेच तिथे अनेक भाविक देखील तीर्थक्षेत्र पाहण्यासाठी गर्दी करतात तमिळनाडूतील तीर्थक्षेत्रांचा निर्माण चोळ आणि पल्लव राजवटीतील राजांनी केले आहे. बृहदेश्वर मंदिर नंतर कन्याकुमारी, रामेश्वरम, मैदूर, कांचीपुरम, उटी, महाबळीपुरम, यरकौड, कोयंबटूर, वरपरई, येरागिरी, तिरूनेलवेली, पद्दुचेरी, मदुमलाई नॅशनल पार्क, धनुष्कोडी ही सर्व पर्यटन स्थळे ऐतिहासिक शिल्प कलाकृतींनी संपूर्ण आहेत.

वरील सर्व गोष्टी पाहून आपणास अंदाज लागला असेलच कि हा बृहदेश्वर मंदिर माहिती brihadeshwara temple information in marathi language हे मंदिर कुठे आहे? ह्याचे वैशिष्ट्य, त्याचे सौंदर्य, याचा इतिहास,  मंदिरातील रहस्य, मंदिरात घडणारे उत्सव, जत्रा याची थोडक्यात माहिती  दिली आहे. brihadeshwara temple information in marathi wikipedia हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक ओट्सअप्प सारख्या विविध सोशियल मेडिया वरून माहिती पोहचवा. तसेच information about brihadeshwara temple in marathi हा लेख कसा वाटला व अजून काही बृहदेश्वर मंदिर माहिती विषयी राहिले असेल तर आपण comments द्वारे कळवू शकता धन्यवाद.

आम्ही दिलेल्या brihadeeswarar temple history माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट

2 thoughts on “बृहदेश्वर मंदिर माहिती Brihadeshwara Temple Information In Marathi”

Leave a Comment

error: छे.. छे... असं अजिबात चालणार नाही !!