महालक्ष्मी मंदिर कोल्हापूर माहिती Kolhapur Mahalaxmi Temple Information in Marathi

Kolhapur Mahalaxmi Temple Information in Marathi महाराष्ट्रातील प्रसिद्ध तीर्थक्षेत्र म्हणजे श्री महालक्ष्मी मंदिर. कोल्हापूर मध्ये स्थित आहे. असे म्हणतात या मंदिरात गेल्यावर सगळ्या इच्छा पूर्ण होतात. आजच्या ब्लॉग मध्ये आपण या मंदिरा विषयी सविस्तर माहिती जाणून घेणार आहोत. श्री अंबाबाई मंदिराचा उल्लेख पुराणात भारतीय हिंदू धर्माच्या अनुसार विविध शक्तिपीठांपैकी एक आहे. आणि ते महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यात आहे. पुराणकथांच्या अनुसार शक्तीपीठा मध्ये देवी शक्ती उपस्थित होऊन जनकल्याणासाठी भक्तजनांच परिपालन करते. अर्थात सहा शक्तिपीठ उपस्थित आहेत आणि त्यातील कोल्हापूर हे अतिशय प्रसिद्ध शक्तिपीठ आहे. 

kolhapur mahalaxmi temple information in marathi
kolhapur mahalaxmi temple information in marathi

महालक्ष्मी मंदिर कोल्हापूर माहिती – Kolhapur Mahalaxmi Temple Information in Marathi

श्री महालक्ष्मी मंदिरमाहिती
मंदिराचे नावश्री महालक्ष्मी मंदिर
उत्सव, यात्रानवरात्र, किर्नोत्सव, रथोत्सव, ललिता पंचमी, दसरा
मंदिर कोठे आहेमहाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यात आहे
मंदिर स्थापना कोणी केली?चालुक्य राजवटीतील राजा कर्णदेव
पाहण्यासारखी ठिकाणेपन्हाळा किल्ला, छत्रपती शाहू संग्रहालय, रंकाळा तलाव, प्रसिद्ध ज्योतिबा मंदिर

इतिहास – Kolhapur Mahalaxmi Temple History in Marathi language

श्री महालक्ष्मी यांची मूर्ती तीन फूट उंच चौकोनी आहे. या स्थानाबद्दल असे म्हणतात की विष्णूच्या नाभीपासून जन्मलेल्या ब्रम्हाने समोरच्या गुणाने गया, लाव आणि कोल्हा अशा तीन पुत्रांची निर्मिती केली. थोरला मुलगा गया यांनी ब्राह्मणांची पूजा केली आणि देव व पुर्वजांपेक्षा त्याचे शरीर शुद्ध असले पाहिजे असं वरदान मागितलं आणि ब्रह्मदेवाच्या आशीर्वादाने गयाने आपल्या स्पर्शाने पापी लोकांचे रक्षण करण्यास सुरुवात केली. यमाचा तक्रारीनंतर देवतांनी यज्ञासाठी नंतर त्याच्या शरीराची मागणी केली.

राक्षस केशी चा मुलगा कोल्हासूरच्या जुलमाने त्रस्त होऊन देवतांनी देवीला प्रार्थना केली. श्री महालक्ष्मीने दुर्गेचे रूप धारण केलं आणि ब्रह्माहत्यारांनी त्याचा वध केला कोल्हालासूरच्या तोंडातून निघणार्‍या दिव्य प्रकाश थेट महालक्ष्मीच्या मुखात शिरलं आणि देवीच्या देहाचं कोल्हयात रूपांतर झालं. अश्विन पंचमीला या राक्षसाचा वध करण्यात आला. मरण्याच्या आधी या राक्षसाने एक वरदान मागितलं होतं की या भागाच नाव कोल्हासूर व करवीर असेच राहिले पाहिजे. पण आता कोल्हासूर वरून ते कोल्हापूर झालं, पण करवीर हे नाव तसंच राहिल आहे.

मंदिर वास्तुकला:

कन्नडच्या चालूक्य साम्राज्याच्या वेळेत हे मंदिर साधारण सातशे ए.ड मध्ये निर्माण करण्यात आलं होत असा अनुमान आहे. काळया दगडावर कोरलेली देवी अंबाबाईची ४ हात असलेली प्रतिमा, डोक्यावर भरगच्च दागिन्यांनी मढवलेल जवळपास चाळीस किलोग्रामच मुकुट अतिशय अद्भुत आहे. काळया दगडावर निर्मिती देवी अंबाबाई यांची प्रतिमेची उंची जवळपास तीन फूट इतकी आहे. मंदिराच्या एका भिंतीत दगडावर श्री अंबाबाई यांचे चित्र कोरलेले आहे. देवीच्या मूर्तीच्या मागे देवीच वाहन असलेल्या सिंहाची प्रतिमा आहे.

भगवान विष्णूच्या शेषनाग नागाची प्रतिमा देखील देवीच्या मुकुटात बनवली गेली आहे. देवी अंबाबाईच्या चार हातात अमूल्य वस्तू दिसतील. डावीकडील बाजूस खालच्या हातात लिंबू फळ तर वरच्या हातात गदा आणि त्यासोबत एक धाल देखील आहे. आणि उजवीकडील बाजूस खालच्या हातात एक पानपत्र पकडली आहे. इतर पवित्र हिंदू मंदिरांमध्ये देवी पूर्व व उत्तर मुख दिसून येते. परंतु या मंदिरामध्ये देवी अंबाबाई पश्चिम दिशेस मुख करताना दिसून येते. पश्चिमेस असलेल्या भिंतीवर एक छोटीशी खुली खिडकी आहे.

ज्यातून सूर्याची किरणे प्रत्येक वर्षी मार्च आणि डिसेंबर महिन्यामध्ये २१ तारखेच्या आसपास तीन दिवसांसाठी सूर्यकिरणे देवीसमोर नतमस्तक होतात. म्हणजेच देवीच्या चरणाशी येऊन पडतात. कोल्हापूर शहरांमध्ये मध्यभागी वसलेलं हे तिन गर्भगृह असलेलं पश्चिम मुखी श्री महालक्ष्मी मंदिर हेमांडपंथी आहे. मंदिरात चारी बाजूने प्रवेश केला जाऊ शकतो. मंदिराच्या महाद्वारातून प्रवेश केल्यावर देवी चे दर्शन होतं. मंदिरा मध्ये उभ्या असलेल्या स्तंभांवरील नक्षीकाम बघून मन अगदी प्रसन्न होऊन जातं. मंदिराच्या बाहेर सुंदर शिलालेख आहे.

मंदिराची वैषिष्ट :

श्री अंबाबाई मंदिराचा उल्लेख पुराणात भारतीय हिंदू धर्माच्या अनुसार विविध शक्तिपीठांपैकी एक आहे. आणि ते महाराष्ट्रातील कोल्हापूर जिल्ह्यात आहे. पुराणकथांच्या अनुसार शक्तीपीठा मध्ये देवी शक्ती उपस्थित होऊन जनकल्याणासाठी भक्तजनांच परिपालन करते. अर्थात सहा शक्तिपीठ उपस्थित आहेत आणि त्यातील कोल्हापूर हे अतिशय प्रसिद्ध शक्तिपीठ आहे. कारण इथे येणारे भक्तजन जो पण विचार प्रकट करतात ते त्वरित पूर्ण होतात. एका प्रकारे त्यांचं जीवनच सफळचं होऊन जातं. या मंदिराच्याआत मध्ये नवग्रह, भगवान सूर्य, वैशासुरमर्दिनी, विठ्ठल-रखुमाई, शिव जी इत्यादी देवदेवतांची पूजा करण्याचे स्थळ देखील आहेत. यातल्या काही प्रतिमा अकराव्या शतकातील आहेत याच्याशिवाय अंगणामध्ये स्थित असलेला मणिकर्णिका कुंड तटावर विश्वेश्वर महामंदिर देखील आहे.

मंदिराचे रहस्य:

या मंदिराचा निर्माण चालुक्य राजवटीतील राजा कर्णदेव याने केला होता. असं म्हणतात मंदिरात स्थापित लक्ष्मी महा देवीची प्रार्थना सुमारे सात हजार वर्ष जुनी आहे. आदिशक्ती देवीच्या साडेतीनशे पिठांमधील एक पूर्णपीठ आहे. करवीरनिवासिनी श्री महालक्ष्मी परब्रम्ह यांनी जे रूप साकार करून शक्ती प्रकट केली ती शक्ती म्हणजे श्री महालक्ष्मी. राजा दक्ष यांनी पेटवलेल्या अग्निकुंडात कन्या सती ने दिलेल्या आहुती मुळे भगवान शंकर कन्या सतिचा देह खांद्यावर घेऊन संपूर्ण ब्रह्मांडामध्ये फिरत होते. तेव्हा भगवान विष्णू यांनी आपले सुदर्शन चक्र वापरून सती यांच्या देहाचे जे भाग केले ते भाग पृथ्वीवर १०८ ठिकाणी पडले.

आता ह्या मध्ये डोळे ज्या ठिकाणी पडले त्या ठिकाणी लक्ष्मी प्रकट झाली. करवीर म्हणजे कोल्हापूरची लक्ष्मी देवी हे स्थान पवित्र मानले जात. त्याची तुलना दक्षिण मधील काशी म्हणून केली जाते. मंदिरात उभे असलेले स्तंभ अतिशय सुंदर आहेत परंतु हे स्तंभ मोजण्याचे धाडस आजपर्यंत कोणीही केले नाही आहे आणि ज्यानी केल त्यांच्या सोबत काहीना काही अपशकून घडला आहे. साधारण मंदिराचं नाव हे त्या मंदिरात उपस्थित असलेल्या देव-देवतानं वरून ठेवले जाते. परंतु या मंदिराचे नाव हे एका राक्षसाच्या नावावरुन ठेवले आहे.

उत्सव, यात्रा:

उत्सव हे मानव जातीच्या जीवनातील रोशनी आणि सौभाग्यशी मिळतेजुळते आहे. कोल्हापूरची महालक्ष्मी मंदिर बांधताना हे आश्चर्यकारक दृश्य शक्य करण्यासाठी आपण या मंदिराच्या बांधकाम व्यावसायिकांचे कौतुक केले पाहिजे. ज्यांनी अशी प्रभाविता दर्शवली आहे. किरणोत्सवाच्या दिवशी सूर्याची किरणे थेट देवीच्या चरणांवर पडतात. साधारण दरवर्षी जानेवारीच्या महिन्यात ही घटना घडते. हा उत्सव तीन दिवसांसाठी मनवला जातो. पहिल्या दिवशी सूर्याची किरणे देवीच चरणस्पर्श करतात‌.

दुसऱ्या दिवशी मूर्तीच्या मध्यभागी पडतात तर तिसऱ्या दिवशी सूर्यकिरणे थेट देवीचा मुख भागावर पडतात. हे दृश्य अतिशय बघण्यासारखा आणि अद्भुत आहे. हा खास कार्यक्रम पाहण्यासाठी लोक देशभरातून मंदिरात हजेरी लावतात.

श्री महालक्ष्मी मंदिर फोटो:

kolhapur mahalaxmi temple information in marathi
kolhapur mahalaxmi temple information in marathi

मंदिर कोठे आहे? कसे जायचे?:

महालक्ष्मी मंदिर हे कोल्हापूर जिल्ह्यामध्ये स्थित आहे. हे एक ऐतिहासिक शहर आहे. कोल्हापूर मध्ये पोहोचण्यासाठी तुम्हाला भारताच्या मुख्य शहरांमधून कोल्हापूरला जाण्यासाठी ट्रेन मिळेल जसं की मुंबई, पुणे, औरंगाबाद, शिर्डी पासून कोल्हापूरला जाण्यासाठी रेल्वेसेवा सुरू आहेत. परंतु नाशिक वरून रेल्वेसेवा सुरू नाही आहेत. म्हणूनच नाशिक वरून बस सेवा उपलब्ध आहेत. आणि कोल्हापूरला जाण्यासाठी प्रमुख शहरांमध्ये बस सेवा देखील उपलब्ध आहेत.

कोल्हापूरच खरं नाव कोल्हापूर नसून श्री छत्रपती शाहू महाराज टर्मिनस अस आहे. कोल्हापूर मध्ये पोचल्यावर अडीच मिनिटाच्या अंतरावर हे मंदिर आहे.  मंदिराच्या जवळच श्री महालक्ष्मी धर्मशाळा आहे. येथे पर्यटकांसाठी उत्तम राहण्याची सोय केली जाते.

महालक्ष्मी पिक्चर:

“गृहलक्ष्मी” या सुपरहिट मराठी चित्रपटाचे चित्रीकरण इथेच याच मंदिरात झाले आहे. कारण की चित्रपटाची कथा देवी महालक्ष्मी वर आधारित आहे.

महालक्ष्मी मंत्र:

ओम श्री ह्रीं क्लीं श्रीं सिद्ध लक्ष्मीय नम: हा वैभव लक्ष्मी चा मंत्र आहे ह्या मंत्राचा १०८ वेळा जप केल्यावर व्यक्‍तीला लाभ प्राप्त होतो. धनाय नमो नमः  या मंत्राचा नामस्मरण दिवसातून अकरा वेळा केलं पाहिजे. त्याच्याने  पैशांचा संबंधित सगळे संकट दूर होतात. ओम लक्ष्मी नमः या मंत्राचा नामस्मरण कुश आसनावर बसूनच केलं पाहिजे. या मंत्राचा नामस्मरण केल्याने घरामध्ये लक्ष्मीचा सहवास राहतो आणि घरामध्ये अन्नधान्याची कमतरता भासत नाही.

ओम ह्रीं ह्रीं श्रीं लक्ष्मी वासुदेवया नम: या मंदिराचे नामस्मरण एखाद्या शुभ कार्याच्या आधी केलं जातं जेणेकरून शुभ कार्यामध्ये विघ्न येऊ नये. लक्ष्मीनारायण नमः या मंत्राचा नामस्मरण केल्याने दाम्पत्य जीवन सुखी आणि समृद्धी होतं पती-पत्नीमध्ये संबंध देखील चांगले राहतात. ओम श्री ह्रीं क्लीं श्रीं सिद्ध लक्ष्मीय नम: या मंत्राचा नामस्मरण केल्याने सफलता प्राप्त होते तसेच लक्ष्मीदेवीची चांदीची किंवा अष्टधातूची मूर्तीची पूजा देखील केली पाहिजे. ओम धनाय नमः या मंत्राचा नामस्मरण केल्याने धनलाभाचे प्राप्ती होते.‌ हे नामस्मरण शुक्रवारी कमलगट्टेचं माळी सोबत केलं पाहिजे.

महालक्ष्मी व्रत कथा:

एका गावात एक गरीब ब्राह्मण राहत होता. तो भगवान विष्णु यांची आराधना करायचा. एक दिवस भगवान विष्णू त्याच्यावर प्रसन्न झाले आणि त्याने ब्राह्मणला वरदान मागायला सांगितले. तेव्हा ब्राह्मणे घरामध्ये लक्ष्मीचा निवास असण्याचा वरदान मागितले, तेव्हा भगवान विष्णू यांनी ब्राह्मण याला लक्ष्मी प्राप्त करण्याचा मार्ग सांगितला. भगवान विष्णू म्हणाले मंदिराजवळ एक स्त्री येते त्या स्त्रीला तू तुझ्या घरी येण्यास आमंत्रित कर. तीच स्त्री देवी महालक्ष्मी आहे.

भगवान विष्णु ने ब्राह्मणला सांगितले जेव्हा लक्ष्मी देवी तुझ्या घरी येतील तेव्हा तुझं घर धन धान्याने भरून जाईल. हे बोलून भगवान विष्णू गायब झाले. पुढच्या दिवशी सकाळ सकाळीच ब्राह्मण मंदिराजवळ गेला. लक्ष्मी देवी तिथेच होत्या तेव्हा ब्राह्मणाने त्यांना घरी येण्याच आमंत्रण दिलं. ब्राह्मणाच्या बोलण्यावरून लक्ष्मीदेवी यांना समजलं की हे काम महाविष्णूची यांचा आहे. मग पुढे लक्ष्मी देवी ब्राह्मणाला म्हणाली की मी तुझ्या घरी तर येईल पण त्याच्या आधी तुला महालक्ष्मीचं व्रत करावे लागेल‌.

तुला सोळा दिवस हे व्रत करावे लागेल आणि सोळाव्या दिवशी चंद्रावर अर्घ्य अर्पण केल्यास तुझी इच्छा पूर्ण होईल. लक्ष्मीच्या सूचनेनुसार  ब्राह्मणाने व्रत पूर्ण केलं आणि उत्तर दिशेला तोंड करून लक्ष्मीचं नाव घेतलं. त्यानंतर देवी लक्ष्मीने आपल दिलेल वचन पूर्ण केल. असे मानले जाते की तेव्हापासूनच महालक्ष्मी व्रताची परंपरा सुरू झाली.

पाहाण्यासारखी ठिकाणे:

भारताच्या महाराष्ट्र राज्या मध्ये स्थित कोल्हापुर एक छोटंसं परंतु अतिशय सुंदर शहर आहे. ज्याने गेल्या काही वर्षांपासून स्वताला लोकप्रिय पर्यटन स्थळ म्हणून विकसित केलं आहे. हे शहर प्राकृतिक सौंदर्य आणि इतिहास यांचा एक आदर्श मिश्रण आहे. कोल्हापूर मध्ये प्राचीन मंदिर आणि सुंदर संग्रह आहेत. म्हणून आज हे शहर एक महत्त्वपूर्ण आध्यात्मिक केंद्र आहे. कोल्हापूर मध्ये फिरण्यासारखे अनेक ठिकाणे आहेत पन्हाळा किल्ला, छत्रपती शाहू संग्रहालय, रंकाळा तलाव, प्रसिद्ध ज्योतिबा मंदिर , इत्यादी.

वरील सर्व गोष्टी पाहून आपणास अंदाज लागला असेलच कि हा श्री महालक्ष्मी मंदिर कोल्हापुर kolhapur mahalaxmi temple information in marathi language हे मंदिर कुठे आहे? ह्याचे वैशिष्ट्य, त्याचे सौंदर्य, याचा इतिहास,  मंदिरातील रहस्य, मंदिरात घडणारे उत्सव, जत्रा याची थोडक्यात माहिती  दिली आहे. kolhapur mahalaxmi temple information in marathi wikipedia हा लेख आपल्याला आवडल्यास आपल्या मित्र परिवारासोबत फेसबुक ओट्सअप्प सारख्या विविध सोशियल मेडिया वरून माहिती पोहचवा. तसेच information about kolhapur mahalaxmi temple in marathi हा लेख कसा वाटला व अजून काही श्री महालक्ष्मी मंदिर कोल्हापुर विषयी राहिले असेल तर आपण comments द्वारे कळवू शकता धन्यवाद.

आम्ही दिलेल्या kolhapur mahalaxmi temple माहितीमध्ये काही चुकीचे आढळल्यास आपण तत्काळ आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे तुम्ही दिलेली माहिती योग्य असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू. अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट

Leave a Comment

error: छे.. छे... असं अजिबात चालणार नाही !!