Loksankhya – Population Information in Marathi वाढती लोकसंख्या माहिती जगात सध्या दारिद्र्य, भुखमारी, प्रदूषण यासारखे अनेक समस्या आहेत. त्या सगळ्यांना आपण चांगल्या प्रकारे तोंड देऊन त्यावर मात करण्याचा प्रयत्न करतोय. परंतु भारतासारख्या देशात अजून एक समस्या भेडसावत आहे ती म्हणजे लोकसंख्या. गरजेपेक्षा जास्त कोणतीही गोष्ट असली की ती समस्या बनून जाते आणि आपल्या लोकसंख्या बाबतीत असच काहीस झालंय तर आजच्या सदरात आपण लोकसंख्या बद्दल माहिती थोडक्यात घेणार आहोत यामध्ये लोकसंख्या वाढीची कारणे दुष्परिणाम व उपाय योजना या गोष्टी पाहणार आहोत.
वाढती लोकसंख्या माहिती – Population Information in Marathi
| क्र. | देश | लोकसंख्या |
| 1 | चीन | 1,445,346,463 |
| 2 | इंडिया | 1,394,867,715 |
| 3 | यूएसएसए | 333,113,605 |
| 4 | इंडोनेशिया | 276,696,485 |
| 5 | पाकिस्तान | 2,25,674,968 |
| 6 | ब्राझील | 214,206,437 |
| 7 | नायजेरिया | 2111,894,326 |
| 8 | बांगलादेश | 166,487,263 |
| 9 | रशिया | 146,001,845 |
| 10 | मेक्सिको | 130,418,588 |
लोकसंख्या म्हणजे काय ? – Population in Marathi
जीवशास्त्रात, लोकसंख्या एक समान गट किंवा प्रजातींचे सर्व जीव आहेत जे विशिष्ट भौगोलिक क्षेत्रात राहतात आणि प्रजनन करण्यास सक्षम आहेत. लैंगिक लोकसंख्येचे क्षेत्रफळ हे असे क्षेत्र आहे जेथे क्षेत्रातील कोणत्याही जोडी दरम्यान आंतर-प्रजनन शक्य आहे आणि इतर क्षेत्रातील व्यक्तींसह क्रॉस-ब्रीडिंगपेक्षा जास्त शक्यता आहे.
समाजशास्त्रात, लोकसंख्या मानवाच्या संग्रहाचा संदर्भ देते. डेमोग्राफी हे एक सामाजिक विज्ञान आहे ज्यामध्ये लोकसंख्येच्या सांख्यिकीय अभ्यासाचा समावेश आहे. लोकसंख्या, सोप्या भाषेत, शहर किंवा शहर, प्रदेश, देश किंवा जगातील लोकांची संख्या. जनगणना सहसा जनगणना नावाच्या प्रक्रियेद्वारे निश्चित केली जाते (डेटा संकलित करणे, विश्लेषण करणे, संकलित करणे आणि प्रकाशित करणे ही प्रक्रिया). सोप्या भाषेत लोकसंख्या म्हणजे एखाद्या विशिष्ट प्रदेशात राहणाऱ्या एकूण लोकांची आकडेवारी.
लोकसंख्या वाढीचे कारणे
मृत्यूदरात घट
जास्त लोकसंख्येच्या मुळाशी एकंदर जन्मदर आणि लोकसंख्येतील मृत्यू दर यातील फरक आहे. जर प्रत्येक वर्षी जन्मलेल्या मुलांची संख्या मरण पावलेल्या प्रौढांच्या संख्येइतकी असेल तर लोकसंख्या स्थिर होईल. अत्यधिक लोकसंख्येविषयी बोलताना असे दिसून येते की अल्पकाळात मृत्यूचे प्रमाण वाढविणारे अनेक घटक आहेत, परंतु जन्म दर वाढवणारे हे दीर्घ कालावधीसाठी करतात.
आमच्या पूर्वजांनी शेतीचा शोध हा एक घटक होता ज्यामुळे त्यांना शिकार न करता त्यांचे पोषण टिकवण्याची क्षमता मिळाली. यामुळे दोन दरांमधील पहिले असंतुलन निर्माण झाले.
कृषी प्रगती
तांत्रिक क्रांती आणि लोकसंख्या स्फोट एकाच वेळी होतात. तीन मोठ्या तांत्रिक क्रांती झाल्या. ते साधन-क्रांती, कृषी क्रांती आणि औद्योगिक क्रांती आहेत. २० व्या शतकातील कृषी प्रगतीमुळे मानवांना खते, वनौषधी आणि कीटकनाशके आणि पुढील उत्पन्नाचा वापर करून अन्नधान्य उत्पादन वाढू दिले. यामुळे मानवांना अन्नामध्ये अधिक प्रवेश मिळाला ज्यामुळे लोकसंख्येचा स्फोट होतो.
उत्तम वैद्यकीय सुविधा
यानंतर औद्योगिक क्रांती सुरू झाली. तांत्रिक प्रगती हे कदाचित शिल्लक कायमचे विस्कळीत होण्याचे सर्वात मोठे कारण होते. विज्ञान अन्न निर्मितीचे अधिक चांगले साधन निर्माण करू शकले, ज्यामुळे कुटुंबांना अधिक तोंड भरण्याची परवानगी मिळाली. याशिवाय, वैद्यकीय विज्ञानाने अनेक शोध लावले, ज्यामुळे ते रोगांच्या संपूर्ण श्रेणीवर मात करू शकले.
लसांच्या शोधामुळे आतापर्यंत हजारो लोकांचा बळी घेणारे आजार बरे झाले. मृत्यूच्या कमी माध्यमासह अन्नपुरवठ्यात होणारी वाढ एकत्र करून शिल्लक शिल्लक ठेवले आणि अतिसंख्येचा प्रारंभ बिंदू बनला.
प्रजनन उपचारात तांत्रिक प्रगती
वैद्यकीय तंत्रज्ञानातील नवीनतम तांत्रिक प्रगती आणि अधिक शोधांमुळे, गर्भधारणा करण्यास असमर्थ असणाऱ्या जोडप्यांना प्रजनन उपचार पद्धती घेण्यास आणि स्वतःचे बाळ जन्माला घालणे शक्य झाले आहे.
आज प्रभावी औषधे आहेत जी गर्भधारणेची शक्यता वाढवू शकतात आणि जन्मदर वाढवू शकतात. शिवाय, आधुनिक तंत्रांमुळे आज गर्भधारणा अधिक सुरक्षित आहे.
कुटुंब नियोजनाचा अभाव
बर्‍याच विकसनशील देशांमध्ये असंख्य लोक आहेत जे निरक्षर आहेत, दारिद्र्य रेषेखालील आहेत आणि त्यांना कुटुंब नियोजनाविषयी फारशी माहिती नाही किंवा नाही. याशिवाय, त्यांच्या मुलांचे लहान वयात लग्न केल्याने जास्त मुले निर्माण होण्याची शक्यता वाढते. ते लोक जास्त लोकसंख्येचे हानिकारक परिणाम समजण्यास असमर्थ आहेत आणि दर्जेदार शिक्षणाअभावी कौटुंबिक नियोजन उपाय टाळण्यास प्रवृत्त करतात.
गरीब गर्भनिरोधकांचा वापर
विकसनशील देशांमध्ये गर्भनिरोधक सहज उपलब्ध असले तरी भागीदारांकडून गरीब कुटुंब नियोजन अनपेक्षित गर्भधारणा होऊ शकते. आकडेवारीनुसार, ग्रेट ब्रिटनमध्ये १६ ते ४९ दरम्यान वयोगटातील ७६% महिलांनी गर्भ निरोधकाचा किमान एक प्रकार वापरला आहे, ज्यामुळे एक चतुर्थांश अनपेक्षित गर्भधारणेसाठी खुला राहतो. तर जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (डब्ल्यूएचओ) अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की अविकसित देशांमध्ये हा आकडा ४३% पर्यंत खाली आला आहे , ज्यामुळे जन्मदर जास्त आहे.
लोकसंख्या वाढीचे दुष्परिणाम
नैसर्गिक संसाधनाची कमी
जास्त लोकसंख्येचे परिणाम खूप गंभीर आहेत. यापैकी पहिली गोष्ट म्हणजे संसाधने कमी होणे. पृथ्वी फक्त मर्यादित प्रमाणात पाणी आणि अन्न तयार करू शकते, जे सध्याच्या गरजांपेक्षा कमी पडत आहे. गेल्या पन्नास-अडीच वर्षांमध्ये दिसणारे बहुतेक पर्यावरणीय नुकसान ग्रहावरील लोकांच्या वाढत्या संख्येमुळे आहे. त्यामध्ये जंगले तोडणे, वन्यजीवांची बेपर्वा पद्धतीने शिकार करणे, प्रदूषण निर्माण करणे आणि इतर अनेक समस्या निर्माण करणे समाविष्ट आहे.
पर्यावरणाचा र्‍हास
कोळसा, तेल आणि नैसर्गिक वायूचा अतिवापर केल्याने आपल्या वातावरणावर त्याचे काही गंभीर परिणाम होऊ लागले आहेत. याशिवाय वाहने आणि उद्योगांच्या संख्येत झपाट्याने वाढ झाल्याने हवेच्या गुणवत्तेवर वाईट परिणाम झाला आहे. CO2 उत्सर्जनाचे प्रमाण वाढल्याने जागतिक तापमानवाढ होते. ध्रुवीय बर्फाचे ढग वितळणे, बदलत्या हवामानाचे स्वरूप, समुद्राच्या पातळीत वाढ हे पर्यावरण प्रदूषणामुळे आपल्याला भोगावे लागणारे काही परिणाम आहेत .
संघर्ष आणि युद्धे
विकसनशील देशांमधील जास्त लोकसंख्येमुळे विकासासाठी वापरल्या जाणाऱ्या संसाधनांवर मोठा ताण पडतो. पाण्यावरून होणारे संघर्ष हे देशांमधील तणावाचे स्रोत बनत आहेत, ज्यामुळे युद्धे होऊ शकतात. तो अधिक रोग होतात प्रसार आणि नियंत्रण अजून त्यांना करते. उपासमार ही एक मोठी समस्या आहे जी जगाला भेडसावत आहे आणि यामुळे मुलांच्या मृत्यूचे प्रमाण वाढले आहे. अतिसंख्येविषयी बोलताना दारिद्र्य ही सर्वात मोठी ओळख आहे.
बेरोजगारीत वाढ
जेव्हा एखादा देश जास्त लोकसंख्या बनतो, तेव्हा तो बेरोजगारीला जन्म देतो कारण मोठ्या संख्येने लोकांना आधार देण्यासाठी कमी नोकऱ्या असतात. बेरोजगारीच्या वाढीमुळे चोरीसारख्या गुन्ह्यांना जन्म मिळतो, कारण लोकांना त्यांच्या कुटुंबाला पोसणे आणि त्यांना जीवनातील मूलभूत सुविधा पुरवायच्या असतात.
राहण्याची उच्च किंमत
जास्त लोकसंख्येमुळे मागणी आणि पुरवठा यातील फरक वाढतच चालला आहे, त्यामुळे अन्न, निवारा आणि आरोग्यसेवा यासह विविध जीवनावश्यक वस्तूंच्या किंमती वाढतात. याचा अर्थ असा आहे की लोकांना जगण्यासाठी आणि त्यांच्या कुटुंबांना पोसण्यासाठी अधिक पैसे द्यावे लागतील.
कुपोषण, उपासमार आणि दुष्काळ
जेव्हा संसाधनांची उपलब्धता दुर्मिळ असते, उपासमार, कुपोषण, आजारी आरोग्यासह आणि रिकेट्स सारख्या आहाराच्या कमतरतेमुळे होणारे रोग अधिक होण्याची शक्यता असते. दुष्काळ सामान्यतः कमी विकसित प्रदेशांशी संबंधित असतो आणि गरिबीच्या पातळीशी उच्च संबंध असतो.
पाण्याची कमतरता
जगातील अंदाजे १% पाणी ताजे आणि प्रवेशयोग्य आहे. जास्त लोकसंख्या ही एक प्रमुख समस्या आहे जी जगातील गोड्या पाण्याच्या पुरवठ्यावर प्रचंड दबाव निर्माण करते. अभ्यासानुसार, २०२५ पर्यंत गोड्या पाण्याची मानवी मागणी पृथ्वीवर उपलब्ध असलेल्या गोड्या पाण्याच्या अंदाजे ७०% इतकी असेल. त्यामुळे, गरीब भागात राहणारे लोक ज्यांना आधीच अशा पाण्याचा मर्यादित वापर आहे त्यांना मोठा धोका असेल.
लोकसंख्या वाढीवर उपाय योजना
उत्तम शिक्षण
पहिल्या बदलांपैकी एक म्हणजे सामाजिक बदल प्रतिबिंबित करणारी धोरणे अंमलात आणणे. जनतेला शिक्षित केल्याने त्यांना जास्तीत जास्त एक किंवा दोन मुले होण्याची गरज समजण्यास मदत होते. संगणकाच्या जगात प्रचंड लाटा निर्माण करणाऱ्या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाविषयी समजून घेण्यासाठी शिक्षण महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते.
ज्या कुटुंबांना कठीण जीवनाचा सामना करावा लागत आहे आणि चार किंवा पाच मुले असणे निवडले आहे त्यांनी निराश केले पाहिजे. कुटुंब नियोजन आणि कार्यक्षम जन्म नियंत्रण महिलांना स्वतःचे पुनरुत्पादक पर्याय निवडण्यास मदत करू शकते. जास्त लोकसंख्येबद्दल बोलताना गर्भपात आणि स्वैच्छिक नसबंदी वर खुले संवाद पाहिले पाहिजे.
मुलींसाठी शिक्षण
सध्या, जगभरातील 130 दशलक्षाहून अधिक तरुणी आणि मुली शाळेत दाखल नाहीत. यातील बहुसंख्य पुरुष प्रधान समाजांमध्ये राहतात, विशेषत: उप-सहारा आफ्रिका आणि दक्षिण आणि पश्चिम आशियामध्ये, ज्यामुळे महिलांना पुरुषांप्रमाणे शिक्षणाचा समान अधिकार मिळत नाही. वाढलेले लिंग नियम आणि बालविवाह त्यांच्या शिक्षणाच्या प्रवेशात आणखी व्यत्यय आणतात.
ज्या मुलीला कमी शिक्षण मिळते तिला लवकर मुले होण्याची आणि शोषणाला बळी पडण्याची शक्यता असते. शिवाय, गरीब कुटुंबात मुलांमध्ये शाळेत प्रवेश घेण्याची शक्यता कमी आहे.
कुटुंब नियोजनाबद्दल लोकांना जागरूक करणे
जसजशी या जगाची लोकसंख्या वेगाने वाढत आहे, कुटुंब नियोजनाबाबत लोकांमध्ये जागरूकता वाढवणे आणि जास्त लोकसंख्येच्या गंभीर परिणामानंतर त्यांना माहिती देणे लोकसंख्या वाढीला आळा घालण्यास मदत करू शकते. कोणतीही अवांछित गर्भधारणा टाळण्यासाठी उपलब्ध विविध सुरक्षित लैंगिक तंत्र आणि गर्भनिरोधक पद्धतींबद्दल त्यांना माहिती देणे हा एक उत्तम मार्ग .
लैंगिक शिक्षणाचे ज्ञान
बहुतेक, माहिती अपूर्ण असते, ज्यामुळे लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय किशोरवयीन मुले गर्भनिरोधकांबद्दल अनभिज्ञ असतात आणि त्याबद्दल माहिती घेण्यास लाजतात. म्हणूनच, पालक आणि शिक्षकांनी त्यांचे जुने निषेध रोखणे आणि त्यांच्या मुलांना किंवा विद्यार्थ्यांना घन लैंगिक शिक्षणाबद्दल जागरूक करणे महत्वाचे आहे.
आम्ही दिलेल्या population information in marathi माहितीमध्ये काहीही चुकीचे असल्यास आपण लवकरात लवकर आम्हाला comment box आणि email लिहून कळवावे आपण दिलेली माहिती अचूक असल्यास आम्ही त्यामध्ये नक्की बदल करू.
मित्रानो तुमच्याकडे जर “वाढती लोकसंख्या माहिती” विषयावर अधिक माहिती असेल तर आम्हाला कंमेंट बॉक्स मध्ये कळवा आम्ही ते या vadhati loksankhya information in marathi wikipedia या article मध्ये upadate करू, मित्रांनो हि population in marathi माहिती जर तुम्हाला आवडली असेल तर तुमच्या मित्र मंडळींमध्ये Share करायला विसरू नका. तसेच आपण information about population in marathi या लेखाचा वापर how many population in maharashtra असा देखील करू शकता. धन्यवाद अधिक माहितीसाठी भेट द्या :इनमराठी.नेट
आम्हाला आणखी माहिती पाहिजे वाढती लोकसंख्या बाबतीत